Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου
Ο Sir Douglas Haig ήταν Βρετανός στρατηγός του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι μετριοπαθείς ιστορικοί τον θεωρούν ως "αμφιλεγόμενη" προσωπικότητα. Προσωπικά θα τον κατέτασσα στους εγκληματίες πολέμου που - τηρουμένων των αναλογιών - είναι συγκρίσιμοι με τους διοικητές των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης!
Ο υπερφίαλος και υπέρμετρα φιλόδοξος στρατηγός ευθύνεται για τον άσκοπο (από άποψη στρατηγικού ορθολογισμού) θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου, κυρίως στις μάχες του Somme και του Passchendaele. Και, ανεξάρτητα από τις όποιες (προφανείς) αξιολογήσεις ιδεολογικών κινήτρων, αυτή η ολική περιφρόνηση προς την ανθρώπινη ζωή, κυνικά εκφρασμένη μέσω υπηρεσιακών διαταγών μαζικού θανάτου, καθιστά τις ηθικές διαφοροποιήσεις δυσδιάκριτες ανάμεσα σε εκείνον και τους κομαντάντ των στρατοπέδων των Ναζί.
Εκτός από τα διαμελισμένα πτώματα στη "γη του κανενός" (no man's land), στα θύματα των χαρακωμάτων θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και τους όχι λίγους στρατιώτες που υπέστησαν σοβαρή νευρική διαταραχή από τους βομβαρδισμούς (shell shock). Ευρισκόμενοι σε κατάσταση παράκρουσης, κάποιοι τράπηκαν σε φυγή κατά τη διάρκεια μιας μάχης. Τα στρατοδικεία τούς έκριναν ένοχους λιποταξίας και τους καταδίκαζαν σε θάνατο. Αρκετές από τις αιτήσεις χάριτος, στις οποίες περιγραφόταν η ακραία και εκτός ελέγχου ψυχική κατάσταση των στρατιωτών, περνούσαν από τα χέρια του Haig. Τις απέρριπτε με συνοπτικές διαδικασίες, γράφοντας ένα σημείωμα στο περιθώριο του χαρτιού της αίτησης:
"Δεν θα κερδίσουμε ποτέ τον πόλεμο αν αποδεχθούμε τέτοιες δικαιολογίες!"
Το συμπέρασμα προφανές: Σε έναν πόλεμο ο φόβος τιμωρείται δίχως ηθικές αναστολές. Ο σκοπός της νίκης αγιάζει τα μέσα...
Πριν τρία χρόνια συμπληρώθηκε ένας αιώνας από το τέλος του φρικτού "Μεγάλου Πολέμου" (Νοέμβριος του 1918). Δεν πρόλαβε καλά-καλά να περάσει ένας χρόνος από την εκατονταετηρίδα, και ένας άλλος πόλεμος ξέσπασε στην ανθρωπότητα. Τούτη τη φορά δεν προκλήθηκε από έναν πολεμοχαρή Γερμανό μονάρχη, ούτε από έναν παρανοϊκό Γερμανό δικτάτορα με γελοίο μουστάκι. Ο εχθρός τώρα ήταν αόρατος και πολύ ύπουλος, με μία μοναδική ικανότητα να μεταλλάσσεται γρήγορα ώστε να βρίσκεται πάντα μπροστά από την επιστήμη που τον κυνηγούσε.
Το μόνο αξιόπιστο - αν και όχι απόλυτα αποτελεσματικό, μέχρι στιγμής - όπλο που παρήγαγε η επιστήμη για την αντιμετώπιση του εχθρού αυτού, ήταν ένα εμβόλιο. Αλλά, απέναντι στον επιστημονικό ορθολογισμό, σύντομα ορθώθηκε ένα τείχος αμφισβήτησης και, τελικά, άρνησης από μερίδα της κοινωνίας. Όπως ήταν φυσικό, προκειμένου να ενθαρρύνει τον εμβολιασμό (ή μάλλον, να αποθαρρύνει την αποφυγή του), η πολιτεία κατέφυγε στον πειθαναγκασμό μέσω κοινωνικού διαχωρισμού, αποκλείοντας τους μη-εμβολιασμένους πολίτες από μία σειρά κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Ως το σημείο αυτό, και δεδομένων των ακραίων καταστάσεων που προκάλεσε η πανδημία, η αντίδραση της πολιτείας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ορθολογική και - γιατί όχι; - ακόμα και δίκαιη απέναντι στους εμβολιασμένους, οι οποίοι αισθάνονται πως μόνοι τους "τραβούν κουπί" για το χτίσιμο του πολυπόθητου τείχους ανοσίας. Η πολιτεία, όμως, πρόσφατα πήγε ένα βήμα παραπέρα. Κι αυτό το βήμα, κατά τη γνώμη μου, περνά τις κόκκινες γραμμές του ηθικά αποδεκτού.
Η είδηση γνωστή: Καθίσταται υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για τους άνω των 60 ετών, οι οποίοι θα κληθούν να καταβάλουν διοικητικό πρόστιμο 100 ευρώ για κάθε μήνα που θα παραμένουν ανεμβολίαστοι. Το πρόστιμο, μάλιστα, θα βεβαιώνεται άμεσα από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Με άλλα λόγια, οι ανεμβολίαστοι άνω των 60 θα αντιμετωπίζονται από την πολιτεία ως οιονεί φοροφυγάδες!
Στην ανακοίνωση των νέων μέτρων ακούσαμε και κάποια ενδιαφέροντα πράγματα:
1. Ένα πρόστιμο "δεν συνιστά ποινή". Αν τούτο αληθεύει, ο έγκριτος κ. Μπαμπινιώτης θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά μία επανέκδοση του λεξικού του, με την σχετική διόρθωση!
2. Το μέτρο είναι "δίκαιο" διότι "δεν είναι οριζόντιο". Τούτο είναι αμφισβητήσιμο για δύο, κυρίως, λόγους:
(α) Επιβάλλεται ενιαίο πρόστιμο με αποκλειστικά ηλικιακά και όχι εισοδηματικά κριτήρια. Δεν υφίσταται, δηλαδή, αναλογικότητα στα πρόστιμα. Τα 100 ευρώ το μήνα είναι ποσό δυσβάσταχτο για έναν ηλικιωμένο μικρο-συνταξιούχο στο χωριό (κάποιες φορές, μάλιστα, κατάκοιτο και δίχως εξωτερική βοήθεια για να "τρέχει" τις υποθέσεις του με το κράτος), αλλά είναι "ψίχουλα" για έναν εύπορο μπον-βιβέρ στη Γλυφάδα, που έχει τη δυνατότητα να δίνει τόσα ή και περισσότερα σε ένα ρεστοράν πολυτελείας για ένα καλό μπουκάλι κρασί!
(β) Δεν γίνεται η παραμικρή διάκριση στα αίτια που προκαλούν την άρνηση στον εμβολιασμό. Κάποιοι εξακολουθούν συνειδητά να τον αποφεύγουν, σαν μέσο αντίδρασης στην (κατά τη γνώμη τους) "αυταρχική εξουσία" που τους απέκλεισε από την καφετέρια, το γήπεδο και τον κινηματογράφο. Άλλοι εμπιστεύονται περισσότερο τον αμόρφωτο παπά της ενορίας απ' ό,τι τον "συστημικό" καθηγητή Ιατρικής (που είναι "παπαγάλος της κυβέρνησης"!), ή παρασύρονται από αμφιλεγόμενους "αντισυμβατικούς" γιατρούς που πρόθυμα φιλοξενούνται σε προγράμματα περιθωριακών τηλεοπτικών σταθμών. Άλλοι, τέλος, απλά διστάζουν να εμβολιαστούν ενώ κατά βάθος θα το επιθυμούσαν, γιατί δεν μπορούν να υπερβούν το ανθρώπινο αίσθημα του φόβου για τις υποτιθέμενες παρενέργειες του εμβολίου.
Όμως, στο σημείο αυτό, τόσο η πολιτεία όσο και οι ειδικοί θα πρέπει να παραδεχθούν τις δικές τους ευθύνες. Η θλιβερή επικοινωνιακή διαχείριση των αναμφισβήτητων, σοβαρών παρενεργειών που προκάλεσε - έστω και σε πολύ λίγους - το εμβόλιο της AstraZeneca, το οποίο εμφατικά παρουσιαζόταν τότε ως ένα "απόλυτα ασφαλές" εμβόλιο, τραυμάτισε σοβαρά την εμπιστοσύνη του κοινού στο εμβολιαστικό πρόγραμμα. Και η (επιτέλους!) διάθεση άλλου, πολύ ασφαλέστερου τύπου εμβολίου, μοιραία δεν αντιμετωπίστηκε από όλους με αίσθημα απόλυτης αποδοχής. Το κακό είχε ήδη γίνει...
Αυτό που τώρα βλέπουμε είναι μία "λάιτ" εκδοχή του πνεύματος Haig: Η ανάγκη να κερδίσουμε έναν πόλεμο δεν αφήνει περιθώρια ανοχής στον φόβο! Έτσι, ο φοβικός ηλικιωμένος καλείται να επιλέξει τον μικρότερο ανάμεσα σε δύο φόβους: αυτόν της συμμετοχής στη μάχη (εμβολιασμός) ή εκείνον της τιμωρίας για την αποφυγή της.
Βεβαίως, τα μεγέθη είναι ακραία δυσανάλογα και δεν επιτρέπουν ευθείες κι απόλυτες συγκρίσεις ανάμεσα σε έναν πόλεμο και μία πανδημία. Εν τούτοις, όσοι σπεύσουν να καταφύγουν στην πραγματιστική εκλογίκευση ότι "100 ευρώ σε μερικούς φοβικούς γέρους δεν είναι, δα, και εκτελεστικό απόσπασμα!", ας σκεφτούν ότι, για μερικούς ανθρώπους, αυτά τα 100 ευρώ μόλις που αρκούν (αν αρκούν) να τους κρατήσουν στη ζωή. Αν αυτή η "λεπτομέρεια" απλά διέφυγε από τους κυβερνητικούς συμβούλους, υπάρχει ακόμα χρόνος για επανεξέταση κι αναθεώρηση των μέτρων επί το δικαιότερον. Αν, εν τούτοις, το όλο ζήτημα είναι δείγμα πολιτικού κυνισμού και δεν επιδέχεται περαιτέρω συζήτηση, τότε τόσο η πολιτική αποδοχή της κυβέρνησης, όσο και το ίδιο το εμβολιαστικό πρόγραμμα, θα υποστούν σοβαρές ρωγμές.
Γιατί, ακόμα και σε έναν πόλεμο, ο σκοπός δεν αγιάζει οπωσδήποτε τα μέσα. Το λέει κάποιος που έχει πάρει σαφή θέση ενάντια στο "αντιεμβολιαστικό κίνημα". Και κάποιος που εναγωνίως αναμένει το άνοιγμα της σχετικής πλατφόρμας για την τρίτη (και ενδεχομένως όχι τελευταία) δόση...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου