Κυριακή 3 Οκτωβρίου 2010

Ο οπαδικός παραλογισμός (ή, αναζητώντας νέους βαρβάρους)

Ζούμε στην εποχή των αντιθέσεων. Ακούγεται κοινότυπο, αλλά αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα: Από παντού προβάλλεται ο υπερκαταναλωτισμός ως το υπέρτατο αγαθό, τη στιγμή που οι ίδιοι οι μηχανισμοί που τον προβάλλουν μας προετοιμάζουν για μια νέα κοινωνία νεόπτωχων. Έτσι, η έννοια της αντίθεσης, από υγιές φιλοσοφικό οξύμωρο εκφυλίζεται σε ακραιφνή παραλογισμό!

Στην περίπτωση των ερωτικών σχέσεων, οι αντιθέσεις και ο παραλογισμός είναι διαχρονικά φαινόμενα: συχνά φτάνουμε ν’ αγαπούμε να μισούμε αυτό που αγαπούμε! Στις σχέσεις αυτού του τύπου εξέχουσα θέση κατέχει η λατρεία του οπαδού για το ποδοσφαιρικό είδωλο. Και, όπως σε κάθε σχέση πάθους, η απιστία είναι κακούργημα! Βέβαια, στην περίπτωση αυτή μόνο μία πλευρά μπορεί να «απιστήσει», αφού ο οπαδός είναι σταθερά προσανατολισμένος στην ομάδα που λατρεύει. Τι γίνεται όμως όταν το «είδωλο» (ποδοσφαιριστής, προπονητής, ακόμα και διοικητικός παράγων), ωθούμενο από θεμιτή επαγγελματική ιδιοτέλεια, αποφασίσει να αλλάξει στρατόπεδο;

Αυτό που δυσκολεύεται να κατανοήσει ο μέσος οπαδός είναι ότι η «ερωτική» του σχέση με τα πρόσωπα που υπηρετούν το σύλλογο είναι εξ ορισμού (και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) μονόπλευρη. Οι άνθρωποι αυτοί (εξαιρώ τους διοικητικούς) είναι εργαζόμενοι που ζουν από το ποδόσφαιρο. Όσο κι αν δένονται, ενίοτε, συναισθηματικά με κάποιο σύλλογο, όσο κι αν ταυτίζονται κάποια στιγμή μ’ αυτόν και αποτελούν «σημαία» του, δεν παύουν να σκέφτονται σαν κοινοί θνητοί που προτάσσουν (θεμιτά) στην ιδεολογία την αυτοσυντήρηση. Το λάθος συνίσταται ακριβώς στη «θεοποίησή» τους από τον οπαδό. Κι εκεί ξεκινάει η νεύρωση: ένας «θεός» δεν επιτρέπεται να έχει ανθρώπινες αδυναμίες, άρα εξ ορισμού δεν μπορεί να είναι ιδιοτελής. Η απομυθοποίηση, λοιπόν, το γκρέμισμα από το βάθρο, είναι αφετηρία βίαιων αντιδράσεων εκ μέρους των οπαδών, κάτι σαν την εκδικητική μανία του ζηλότυπου εραστή όταν διαπιστώνει την απιστία του αντικειμένου της ερωτικής του λατρείας.

Το είδαμε κι αυτό: Στον τελικό του μαγικού, για μας, Euro-2004 στην Πορτογαλία, κι ενώ το παιχνίδι πλησίαζε στο τέλος του, οπαδός της Barcelona εισέβαλε στο γήπεδο για να προπηλακίσει τον Figo, θεωρώντας τη μεταγραφή του στη «μισητή» Real ως... εσχάτη προδοσία! Στα καθ’ ημάς, η μονόπλευρη σχέση μίσους ανάμεσα σε μια «οργάνωση οπαδών της ΑΕΚ» (κατά δήλωσή τους) και τον τέως, πλέον, προπονητή της ομάδας, θα μπορούσε να αποτελέσει από μόνη της αντικείμενο διεθνούς συνεδρίου ψυχιατρικής! Ο άνθρωπος αυτός (τον οποίο, τονίζω, ουδέποτε συμπάθησε ιδιαίτερα ο γράφων, ακόμα και στις εποχές της δόξας του...) υπέστη απίστευτους εξευτελισμούς, ακόμα και απρόκλητη βιαιοπραγία, μόνο και μόνο γιατί κάποτε, κάτω από συνθήκες που ακόμα παραμένουν αδιευκρίνιστες, είχε τολμήσει να εργαστεί για ένα διάστημα σε ανταγωνιστικό σύλλογο. Το περίεργο της υπόθεσης είναι πως το μίσος των παλαιών μελών της «οργάνωσης» έχει κληροδοτηθεί στα νέα μέλη που, φυσικά, δεν μπορούν να έχουν ιδία γνώση και άποψη για την «προδοσία». Κάτι σαν την κατήχηση που υφίστανται τα παιδιά μιας χώρας με προβλήματα εθνικής ανεξαρτησίας προκειμένου να μάθουν να μισούν τους παραδοσιακούς εχθρούς του τόπου τους!

Υπάρχει, βέβαια, και η άλλη όψη του νομίσματος: Αναρωτιέται κανείς ποιους σκοπούς εξυπηρέτησε όλα αυτά τα χρόνια αυτή η παράλογη σκυταλοδρομία του μίσους για ένα πρόσωπο, από γενιά οπαδών σε γενιά. Και κυρίως, σε τι ωφέλησε την ίδια την ΑΕΚ. Ή μήπως ωφέλησε, τελικά, την ίδια την οργάνωση, πράγμα που εξηγεί και την τόσο επιμελή συντήρηση του θέματος μέσα στο χρόνο; Μήπως, λέω μήπως, η κατασκευή και διατήρηση «εχθρών» είναι η έσχατη αυτοσυντηρητική καταφυγή ενός φύσει αντιδραστικού χώρου ώστε να κρατά συσπειρωμένα τα μέλη του και να δίνει νόημα ύπαρξης στον ίδιο του τον εαυτό; Αν είναι έτσι, ο μέγιστος Καβάφης έχει άσχημα νέα γι’ αυτούς, αφού σύντομα θα κληθούν να καλύψουν το κενό που αφήνει η αποχώρηση των «βαρβάρων»! Ας μην ανησυχούμε, όμως: θα το καλύψουν τελικά αυτό το κενό. Το σούπερ-μάρκετ της ΑΕΚ είναι γεμάτο αποδιοπομπαίους τράγους, και σε τιμή ευκαιρίας!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου