Αγανακτισμένοι: Μήπως να άλλαζαν νονό;

Υπάρχουν κάποια βιβλία που τα φυλάμε στη βιβλιοθήκη ως «ευαγγέλια». Και σε στιγμές πνευματικής ή ψυχικής αποσταθεροποίησης, ανατρέχουμε στη σοφία που περιέχουν για να πάρουμε απαντήσεις ή να βρούμε λύσεις σε προβλήματα κι αδιέξοδα. Ένα απ’ τα δικά μου «ευαγγέλια» είναι το κλασικό κοινωνιολογικό σύγγραμμα του Wayne Dyer, ΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΣΑΣ (Your Erroneous Zones) [Εκδόσεις "Γλάρος", 1981]. Μιλάει για διάφορες λαθεμένες συμπεριφορές που είναι κατά βάση υπεύθυνες για την ανάπτυξη και διατήρηση των νευρώσεων στο σύγχρονο άνθρωπο. Τονίζει ιδιαίτερα την ευθύνη του ατόμου απέναντι στα ίδια του τα συναισθήματα, και την αποφυγή συμπεριφορών που οδηγούν στην αυτοθυματοποίηση και τελικά στην αυτοαπόρριψη.

Το τελευταίο κεφάλαιο πριν την ανακεφαλαίωση των περιεχόμενων ιδεών με την οποία κλείνει το βιβλίο, έχει τίτλο: «Αποχαιρετισμός στο θυμό». Όπως γράφει ο Dyer, ο θυμός είναι «ένα είδος ψυχολογικής γρίπης που μας κάνει αδύναμους, όπως ακριβώς κι η σωματική αρρώστια». Τονίζει ιδιαίτερα πως σε καμία περίπτωση το καταστροφικό αυτό συναίσθημα δεν αυξάνει την αποτελεσματικότητά μας στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων, αφού προκαλεί ψυχική σύγχυση και διανοητική συσκότιση. Αν είναι αναγκαίο για λόγους τακτικής, μπορούμε να καμωθούμε πως είμαστε θυμωμένοι, διατηρώντας όμως στην πραγματικότητα την αυτοκυριαρχία μας (αυτό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό, π.χ., όταν θέλουμε να πείσουμε ένα παιδί να μη βγαίνει απρόσεκτα στο δρόμο).

Από τον ιστότοπο αυτό έχουν κατά καιρούς εκφραστεί διάφοροι προβληματισμοί, ακόμα κι ενστάσεις, για το κίνημα των «Αγανακτισμένων». Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι αμφισβητούμε την πολιτική χρησιμότητα της πρωτοβουλίας! Μιλήσαμε μόνο για την ανάγκη σαφέστερου προσδιορισμού του πολιτικού και ιδεολογικού (ΟΧΙ πάντως κομματικού!) στίγματός της, πράγμα που θα της προσέδιδε μεγαλύτερο κύρος κι αξιοπιστία. Αυτό που οφείλουμε, πάντως, να της αναγνωρίσουμε είναι η συνεπής της αυτοθωράκιση, όχι μόνο από καραδοκούντες πρόθυμους κομματικούς εναγκαλισμούς, αλλά, το σπουδαιότερο, από τους «γνωστούς» εγκάθετους προβοκάτορες επαγγελματίες ταραχοποιούς, τα «άτακτα παιδιά» που απολαμβάνουν της διαχρονικής προστασίας «προοδευτικών» κομμάτων, βαθυστόχαστων διανοητών, και εθνικών τηλεοπτικών γελωτοποιών!

Κάνοντας σύνθεση όσων αναφέρθηκαν πιο πάνω, έχω την αίσθηση πως ο Dr. Dyer θα διατύπωνε σοβαρές ενστάσεις για τον όρο «Αγανακτισμένοι» (διατηρώντας πάντως σε κάθε περίπτωση τα εισαγωγικά). Η αγανάκτηση είναι μια μορφή θυμού, και ο θυμός οδηγεί τον άνθρωπο (κι ακόμα ευκολότερα το πλήθος) σε απώλεια ελέγχου και συμπεριφορές εκτός λογικής. Είναι εκείνο το νοσηρό συναίσθημα που επιδέξια χρησιμοποιούν οι στρατολόγοι των «αντιεξουσιαστών» για να κατασκευάζουν στρατούς τυφλά φανατισμένων υποχειρίων, πρόθυμων ακόμα και να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν! Ποια σχέση μπορεί να έχουν τέτοιες κοινωνικές συμπεριφορές με την μέχρι τώρα κόσμια και υπεύθυνη στάση των «Αγανακτισμένων»; Έχω την αίσθηση πως από μόνη της η παρουσία των εισαγωγικών δεν μπορεί να αμβλύνει σημαντικά την αυτοπροσδιοριστική αδικία που ο όρος αυτός επιφέρει στους εμπνευστές του!

«Ποιο εναλλακτικό όνομα θα προτείνατε εσείς, δηλαδή, κύριε Dyer;» Έχοντας διαβάσει αρκετά βιβλία του, θα τολμήσω να δώσω εγώ την απάντηση:

ΑΦΥΠΝΙΣΜΕΝΟΙ (χωρίς εισαγωγικά)!

Ναι, οι άνθρωποι στις πλατείες (ακόμα κι αυτοί που πηγαίνουν εκεί από περιέργεια) με την παρουσία τους και μόνο δηλώνουν κάτι: «Ξυπνήσαμε, δεν είμαστε πια τα εύκολα χειραγωγούμενα πρόβατα του πολιτικού (διάβαζε, κομματικού) συστήματος που φτιάξατε για μας χωρίς εμάς!» Και η φωνή τους ενδυναμώνεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι, αποφεύγοντας ευφυώς κάθε χρήση βίας (παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειες των «γνωστών-αγνώστων» εγκαθέτων που ανεπιτυχώς προσπάθησαν να παρεισδύσουν), αφαιρούν από κάθε (έστω, καλοπροαίρετο) αμφισβητία τους τις όποιες ηθικές ενστάσεις θα μπορούσε να διατυπώσει εναντίον τους. Ακόμα κι αν το πολιτικό τους στίγμα κινείται ακόμα σε θολά νερά...

Και όλ’ αυτά μου φέρνουν στο νου μια φράση από την τελευταία, δυστυχώς, ταινία του κορυφαίου Έλληνα σκηνοθέτη Γιώργου Τζαβέλλα: «Αμ, ξύπνησαν οι σκλάβοι, Αντωνάκη!» Και Γιωργάκη, και λοιποί, θα πρόσθετα!