Ο ρατσισμός της εικόνας

Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Η είδηση πέρασε για λίγο από μπροστά μας, αλλά δεν στάθηκε... Μία 14χρονη από τη Θεσσαλονίκη πέθανε από πολυοργανική ανεπάρκεια μετά από εγχείρηση για τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου. Η χειρουργική παρέμβαση στο σώμα της κοπέλας έγινε προκειμένου εκείνη να χάσει τα «περιττά κιλά» που αποτελούσαν λόγο χλευασμού και κοινωνικής απομόνωσής της από τους συνομηλίκους της. Δεν ήταν το πρώτο, ούτε – φοβάμαι – θα είναι το τελευταίο περιστατικό τραγικής κατάληξης ενός σχολικού bullying με αφορμή την εξωτερική εικόνα, σε μία χώρα που υπερηφάνως δηλώνει θεσμικά παρούσα στον αγώνα ενάντια στον ρατσισμό...

Αν και κρίνομαι ως σκανδαλωδώς ελαστικός στον ρόλο μου ως εκπαιδευτικού, θα εξισορροπήσω κάπως τα πράγματα λέγοντας ότι έχουμε υπάρξει εξαιρετικά επιεικείς με τη νέα γενιά του καιρού μας. Τρέμοντας μήπως τυχόν δημιουργήσουμε «στα παιδιά» τις ενοχές που εμείς υποστήκαμε, τα αφήσαμε να πιστεύουν ότι δικαιούνται τα πάντα ενώ οφείλουν ελάχιστα. Και, μέσα στα «δικαιώματά τους» είναι η ελευθερία του ισχυρότερου να επιβεβαιώνει με κάθε τρόπο την «υπεροχή» του πάνω στον πιο αδύναμο. Κάποιες φορές η υπεροχή έχει να κάνει με σωματική δύναμη. Άλλες φορές μετριέται με την απουσία ενσυναίσθησης απέναντι στην ψυχική ευαλωτότητα.

Την εποχή της ηλεκτρονικής εικόνας που – συχνά εξωραϊσμένη – κατασκευάζει πρότυπα μορφής και ζωής και ορίζει αξιακά συστήματα στα social media, ο ρατσισμός του «ευειδούς» έχει κυριαρχήσει περισσότερο από ποτέ στην κοινωνική ζωή. Και τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενισχύουν, απ’ τη μεριά τους, το αίσθημα αποθέωσης των «Αρίων» της Φύσης, καλλιεργώντας παράλληλα (ή, τουλάχιστον, επιτρέποντας να συντηρείται) ένα κλίμα απαξίωσης για τους μη-ευνοημένους.

Ο ρατσισμός της εικόνας επηρεάζει ιδιαίτερα έντονα τις νεότερες ηλικίες, με αποτέλεσμα πολλά νεαρά άτομα να τον ασκούν ως θύτες ή να τον υφίστανται ως θύματα. Το φθινόπωρο του 2012 ήρθε εις γνώση μου ένα δυσάρεστο περιστατικό που είχε λάβει χώρα εκείνες τις μέρες. Το περιστατικό υπήρξε αφορμή για το πιο κάτω κείμενο, δημοσιευμένο στο «Βήμα»:

--------------------------------

Υπάρχει μία μορφή ρατσισμού που την βιώνουμε ολόγυρά μας καθημερινά, προσπερνώντας την αδιάφορα όταν δεν μας στοχεύει. Αυτοί που τον υφίστανται δεν είναι καν απαραίτητο να έχουν διαβεί τα σύνορα της χώρας, πράγμα που ίσως εξηγεί γιατί το μαρτύριό τους ελάχιστα συγκινεί και διεγείρει τα ανθρωπιστικά ανακλαστικά της πλειοψηφίας των κατά δήλωση αντιρατσιστών...

Η σκηνή στην κεντρική πλατεία της Ηλιούπολης. Μία γυναίκα τρέχει να προλάβει στη στάση το ακριβοθώρητο λεωφορείο της περιοχής. Στο παγκάκι της στάσης κάθεται μια παρέα νεαρών, πάνω-κάτω σε ηλικία τρίτης λυκείου. Ξάφνου, ένα πόδι απλώνεται απ’ το παγκάκι. Η γυναίκα σκοντάφτει πάνω του και πέφτει, ενώ την ίδια στιγμή η παρέα ξεσπά σε γέλια και σε επευφημίες γι’ αυτόν που είχε τη φαεινή ιδέα. Η γυναίκα σηκώνεται, μαζεύει ντροπιασμένη τα κομμάτια της και μπαίνει αμίλητη στο λεωφορείο, δευτερόλεπτα πριν κλείσει η πόρτα. Είναι φανερό ότι έχει προ πολλού συμβιβαστεί με την ιδέα πως ανήκει σε κατώτερη «ράτσα». Και δέχεται τις τρικλοποδιές με την ίδια στωικότητα που οι Εβραίοι δέχθηκαν κάποτε το αστέρι στο πανωφόρι τους...

Λεπτομέρεια: Η γυναίκα δεν ανήκε στους ευνοημένους της Φύσης, αυτούς που θα χαρακτηρίζονταν «ευειδείς». Ήταν αρκετά ευτραφής, και τα χαρακτηριστικά της δεν είχαν, γενικά, τίποτα το «ελκυστικό» με βάση τις επιταγές του σύγχρονου σταρ-σύστεμ. Ήταν πλασμένη, θαρρείς, μόνο και μόνο για να πιστοποιεί τον θρίαμβο των εκλεκτών της Φύσης πάνω στους αδικημένους. Θα έλεγα, ήταν το ιδανικό αντι-κάτοπτρο για τον υπερχειλίζοντα ναρκισσισμό της απάνθρωπης εποχής μας.

Το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Ανάλογα συμβαίνουν καθημερινά στην Αθήνα (για να περιοριστώ στην πόλη μου). Και όλα, σχεδόν, έχουν ως αυτουργούς νέα παιδιά. Πολλά απ’ αυτά κατεβαίνουν στους δρόμους συμμετέχοντας σε αντιρατσιστικά συλλαλητήρια, ενώ στο σχολείο βγάζουν πύρινες ανακοινώσεις κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Αγνοώντας, προφανώς, ότι «ξένος» είναι καθένας που βιώνει την αρνητική διάκριση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Περάσει ή δεν περάσει τα σύνορα της χρεοκοπημένης χώρας...

Μία νέα γενιά, λοιπόν, αναδύεται φέροντας μέσα της τον σπόρο του ρατσισμού της εικόνας. Έτσι όπως η τελευταία επιβάλλεται με βάση τα προστάγματα των κέντρων του διεθνούς image-making. Και, όσοι δεν είναι προικισμένοι με τις ιδιότητες που απαιτούν τα στερεότυπα, οφείλουν να υποβάλλονται σε πόνους και έξοδα ώστε να υπερνικήσουν, κατά το δυνατόν, την ίδια τη βούληση της Φύσης. Ζωή παρά φύσιν, κατά μία έννοια.

Καμία προοδευτική πολιτική δύναμη, καμία ευαίσθητη ανθρωπιστική οργάνωση, κανένα αντιρατσιστικό κίνημα δεν ασχολήθηκε ποτέ με αυτό το είδος κοινωνικού ρατσισμού. Και κανείς δεν ανησύχησε για τις (εν μέρει κληρονομημένες, εν μέρει αναδυόμενες) νοοτροπίες και συμπεριφορές μίας πολύ σκληρής νέας γενιάς, σε ό,τι αφορά την αισθητική διαφορετικότητα – ή, ακόμα χειρότερα, την φυσική αδυναμία. Μιας γενιάς απέναντι στην οποία νιώθουμε ενοχές κάθε φορά που αναλογιζόμαστε τι κόσμο της παραδίδουμε.

Μόνο που συνηθίσαμε να βλέπουμε τον κόσμο αποκλειστικά μέσα από οικονομικά κριτήρια και μεγέθη. Παραβλέποντας, έτσι, τις οφειλόμενες ενοχές μας για αξίες που δεν εμφυσήσαμε και αρχές που δεν διδάξαμε. Ίσως γιατί κι εμείς οι ίδιοι, τελικά, τις έχουμε ξεχάσει...

--------------------------------

Αναφερθήκαμε πιο πάνω στην ευθύνη των μέσων ενημέρωσης. Παραθέτω απόσπασμα από ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2019 στο Aixmi.gr, με αφορμή μία ατυχή θεσμική επιλογή στον δήμο της Αθήνας:

--------------------------------

(...) Το πρόσωπο στο οποίο ανατέθηκε η ευθύνη του πολιτιστικού τομέα του μεγαλύτερου δήμου της χώρας προέρχεται από τον χώρο της τηλεόρασης. Και, δυστυχώς, εκπροσωπεί εμφατικά μία κουλτούρα η οποία ελάχιστη ευαισθησία επιδεικνύει (το λέω αρκούντως κομψά) για ανθρώπινες αδυναμίες που αφορούν το ευειδές της φυσικής παρουσίας ή τις αντοχές που παίρνει μαζί της η νεότητα που φεύγει.

Θεοποίηση «γραμμωτών» και «κοιλιακών»... Χλευασμός για μαλλιά και πόντους που λείπουν, ή κιλά που περισσεύουν... Περιφρόνηση (έως και γελοιοποίηση) για εκείνους που τους πήραν τα χρόνια και δεν διαθέτουν πια το κουράγιο που απαιτεί μία «ολονυκτία»... Ο άνθρωπος που «φορά τις πυτζάμες στο σπίτι» (sic) στέλνεται στα κρεματόρια της ζωής. Τόπο στους «Αρίους» εκλεκτούς των media!

Ο ρατσισμός έχει πολλά πρόσωπα. Κάποια, όμως, είναι περισσότερο προβαλλόμενα από άλλα. Γι' αυτά τα άλλα, λιγότερο αναγνωρίσιμα πρόσωπα του ρατσισμού θα πρέπει κάποτε να μιλήσουμε ανοιχτά, να ανιχνεύσουμε τα αίτια και τις πηγές τους και να εντοπίσουμε τους κοινωνικούς παράγοντες που, συνειδητά ή όχι, συμβάλλουν στη συντήρηση και τη διάδοσή τους.

Κυρίως, θα πρέπει να πάψουμε να είμαστε επιλεκτικά ευαίσθητοι απέναντι στην υποτίμηση του διαφορετικού, παραβλέποντας διαφορετικότητες που ορίζονται ως τέτοιες όχι σύμφωνα με ανθρώπινες αξίες αλλά με βάση τα προστάγματα ιδιοτελών κατασκευαστών ειδώλων. Αλλιώς, το να δηλώνουμε γενικώς «αντιρατσιστές» συνιστά εμπαιγμό προς την ίδια την έννοια που επικαλούμαστε...

--------------------------------

Γυρίζοντας στην τραγική περίπτωση της 14χρονης που έφυγε τόσο νωρίς και τόσο άδικα, θα πρέπει να επισημάνουμε και την ευθύνη της ίδιας της οικογένειας να θωρακίσει το παιδί με αισθήματα αυτοεκτίμησης και αυτο-αποδοχής, έτσι ώστε η εικόνα που θα σχηματίσει για τον εαυτό του να είναι κατά το δυνατόν αυτοδύναμη και όχι κατοπτρικό είδωλο διαμορφωμένο με βάση τα αισθητικά κριτήρια του κοινωνικού περίγυρου.

Από την άλλη, οι γονείς θα πρέπει να διδάξουν από νωρίς στο παιδί τον σεβασμό στη διαφορετικότητα του άλλου, ειδικά όταν αυτή συνίσταται στην απόκλιση από καθιερωμένα πρότυπα που εκλεκτικά προβάλλονται στα κάθε λογής κοινωνικά δίκτυα και τα μέσα ενημέρωσης.

Ο ρατσισμός δεν καταπολεμάται με περιπτωσιολογικής μορφής κι αμφίβολης αξίας «αντιρατσιστικούς νόμους». Αντιμετωπίζεται κυρίως με σωστή διαπαιδαγώγηση. Και μάλιστα, εξ απαλών ονύχων!

Αποτελεί παράπτωμα ο φόβος;

Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Ο «αντιρατσιστικός νόμος» και το εμβόλιο κατά της πανδημίας Covid-19 εισήγαγαν ένα νέο είδος «εγκλήματος» κατά τον 21ο αιώνα: τον ανθρώπινο φόβο...

Είναι δυνατόν το αίσθημα του φόβου να αντιμετωπίζεται ως ηθικό ζήτημα; Ακόμα περισσότερο, είναι δυνατό να τιμωρείται με βάση τους νόμους του κράτους;

Όσο και αν τα ερωτήματα αυτά φαίνονται ρητορικά, με αυτονόητη την αρνητική απάντηση, η έννοια του αυτονόητου καταργήθηκε σε (τουλάχιστον) δύο περιπτώσεις στην πρόσφατη Ιστορία της χώρας. Την πρώτη φορά, όταν η λεγόμενη «ξενοφοβία» καταδικάστηκε ηθικά και νομικά από το «προοδευτικό» κομμάτι της κοινωνίας και την πολιτεία, αντίστοιχα. Και, πιο πρόσφατα, όταν οι σοβαρές παρενέργειες ενός συγκεκριμένου τύπου εμβολίου όρισαν ένα νέο είδος κοινωνικής αδικοπραξίας: τον δισταγμό ενός ατόμου να εμπιστευτεί το εμβόλιο αυτό έναντι άλλων που θεωρούνται πιο ασφαλή...

Την άνοιξη του 2013, συζήτηση πολλή γινόταν στη χώρα για τον εκκολαπτόμενο, τότε, «νόμο περί καταπολέμησης εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας». Σε παρεμβάσεις μας στο «Βήμα» [1,2] είχαμε σημειώσει ότι, σε αντίθεση με τον ρατσισμό, που είναι μία ηθικά καταδικαστέα και ποινικά κολάσιμη κοινωνική συμπεριφορά, η ξενοφοβία δεν μπορεί να συνιστά ηθικό ή νομικό παράπτωμα, αφού δεν είναι δυνατό να καταδικάζεται ηθικά – και ακόμα περισσότερο να ποινικοποιείται – το αίσθημα του φόβου. Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και για κάθε άλλη εκδήλωση που περιγράφεται με το συνθετικό «φοβία», στον βαθμό που μιλούμε, βέβαια, για ένα ανθρώπινο αίσθημα και όχι για μία παράνομη συμπεριφορά εξαιτίας του αισθήματος αυτού.

Ερχόμαστε στο «σήμερα». Είναι γνωστός ο θόρυβος που προκλήθηκε λόγω της εμφάνισης πολύ σοβαρών έως και θανατηφόρων παρενεργειών ενός συγκεκριμένου τύπου εμβολίου κατά της πανδημίας Covid-19. Και, σε καθαρά ανθρώπινο επίπεδο, θα έπρεπε να είναι απόλυτα σεβαστός και κατανοητός ο φόβος της κοινωνίας για το συγκεκριμένο (το τονίζω) εμβόλιο, και ο δισταγμός ενός μέρους του πληθυσμού να προβεί σε άμεσο εμβολιασμό τον καιρό που το εμβόλιο αυτό ήταν το μοναδικό που διετίθετο από το σύστημα υγείας.

Εν τούτοις, οι «εισαγγελείς» των μέσων ενημέρωσης (ή «μέσων εναγρίωσης», όπως έλεγε μισο-αστεία, μισο-σοβαρά, ο αείμνηστος Γιάννης Καλαμίτσης) είχαν άλλη άποψη. Αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Σε σχετικά πρόσφατη εκπομπή ιδιωτικού ραδιοφωνικού σταθμού, νεαρός και λαλίστατος δημοσιογράφος αποκάλεσε «εγκληματίες και ανόητους» εκείνους που διστάζουν να κάνουν το εν λόγω εμβόλιο επειδή «θεωρούν (sic) ότι δεν είναι ασφαλές»!

Βέβαια, πριν αποκαλέσει κάποιους ανθρώπους «εγκληματίες», ο παρουσιαστής της εκπομπής όφειλε να είχε εξετάσει κατά πόσον το ρήμα «θεωρούν» είναι εννοιολογικά πιο δόκιμο από το ρήμα «φοβούνται». Και μετά ας δίκαζε κι ας καταδίκαζε, αν έτσι ήθελε, το «έγκλημα» του φόβου...

Όμως, ανάλογες εισαγγελικού τύπου καταδίκες του ανθρώπινου φόβου ακούσαμε και από ειδικούς, η ψυχρά πραγματιστική λογική των οποίων υπαγορεύει ότι είναι προτιμότερο να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή των λίγων προκειμένου να προστατευτεί η υγεία των πολλών. Όπως περίπου συμβαίνει σε μία κατάσταση πολέμου, όπου, εκτελώντας μερικούς λιποτάκτες που φοβήθηκαν τη μάχη, διασφαλίζεις ότι οι πολλοί θα συνεχίσουν να μάχονται...

Για μία ακόμα φορά θα τονίσω την σημασία του εμβολιαστικού προγράμματος, το οποίο πρέπει να συνεχιστεί με αμείωτο ρυθμό ώσπου να επιτευχθεί η πολυπόθητη γενική ανοσία. Το παρόν κείμενο ουδόλως θέτει σε αμφισβήτηση το πρόγραμμα αυτό, τα ευεργετήματα του οποίου, άλλωστε, και ο ίδιος ο γράφων απολαμβάνει. Αυτό που επισημαίνεται εδώ αφορά ένα καθαρά ηθικό ζήτημα: την ελαφρά τη καρδία αντιμετώπιση και καταδίκη του αισθήματος του φόβου από μερίδα γιατρών, κυβερνώντων, και μέσων ενημέρωσης.

Και, όπως δεν είναι απαραίτητα ρατσιστής εκείνος που φοβάται για το εισαγόμενο έγκλημα στη χώρα, έτσι δεν είναι εγκληματίας εκείνος που αξιώνει από την επιστήμη και την πολιτεία να αντιμετωπίζουν τη ζωή του ως αυτόνομη αξία και όχι ως στατιστική λεπτομέρεια...

[1] https://www.tovima.gr/2013/05/24/opinions/skepseis-panw-ston-antiratsistiko-nomo/

[2] https://www.tovima.gr/2013/05/08/opinions/i-ksenofobia-sto-mikroskopio-tis-koinis-logikis/

Ο θάνατος ως «παρενέργεια»...

Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Ένα κείμενο που φιλοδοξεί να διαβαστεί οφείλει να έχει κάποιον λόγο ύπαρξης. Ας πούμε, πρέπει να θίγει ένα επίκαιρο ζήτημα που ενδιαφέρει μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Τούτο το σημείωμα ίσως δεν διαβαστεί ποτέ, αφού δεν γνωρίζω καν την αφορμή με την οποία το έγραψα. Απλά υπάρχει επειδή... υπάρχει! Όπως ο άνθρωπος: κανείς δεν ξέρει γιατί γεννιέται. Το παρήγορο είναι ότι κάποιες φορές έχει το προνόμιο να γνωρίζει γιατί οφείλει να πεθαίνει. Για παράδειγμα, ο στρατιώτης στον πόλεμο, επειδή το απαιτεί το χρέος προς την πατρίδα. Ή, σε καιρό ειρήνης, κάθε άνθρωπος – ιδωμένος ως άτομο – όταν το επιβάλλει το καλό του συνόλου με βάση τις στατιστικές της επιστήμης...

Ακόμα και για τους μη διαθέτοντες γνώσεις φαρμακευτικής επιστήμης, το νοηματικό περιεχόμενο κάποιων λέξεων είναι προφανές. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

– Ως φάρμακο ορίζεται κάθε χημική ουσία που χορηγείται σε έναν άνθρωπο με σκοπό την βελτίωση της κατάστασης της υγείας του.

– Ανεπιθύμητη ενέργεια ενός φαρμάκου είναι κάθε δράση του που δεν σχετίζεται με τον πρωτογενή λόγο χορήγησής του και δεν κρίνεται, γενικότερα, ως ωφέλιμη για τον οργανισμό του ανθρώπου που το λαμβάνει.

– Ειδικά, παρενέργεια ενός φαρμάκου καλείται κάθε ανεπιθύμητη ενέργειά του που κυμαίνεται από απλά ενοχλητική έως και επιβλαβής για εκείνον που το λαμβάνει.

Η ωφελιμότητα ενός φαρμάκου δεν είναι απόλυτο μέγεθος αλλά συναρτάται με τον ασθενή και αξιολογείται με βάση τον συγκριτικό συσχετισμό θεραπευτικού αποτελέσματος και προκαλούμενων παρενεργειών. Η εμφάνιση παρενεργειών που υπερτερούν σημαντικά της θεραπευτικής δράσης επιβάλλει την διακοπή της χορήγησης του φαρμάκου. Για τον λόγο αυτό, ο ασθενής ενθαρρύνεται να αναφέρει άμεσα στον θεράποντα ιατρό τις τυχόν παρενέργειες που του προκάλεσε το φάρμακο που του χορηγήθηκε.

Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Ένας άνθρωπος που υποφέρει από απλούς πονοκεφάλους θα διακόψει τη χρήση ενός παυσίπονου που ερεθίζει σημαντικά το στομάχι του και, κατά την εκτίμηση του γιατρού του, είναι πιθανό να του προκαλέσει αιμορραγία στο πεπτικό σύστημα. Στο άλλο άκρο, ένας ασθενής στο τελικό στάδιο μίας νόσου θα λάβει ένα φάρμακο που θα τον ανακουφίσει, ακόμα και αν αυτό έχει παρενέργειες που το καθιστούν απαγορευτικό για ελαφρύτερα περιστατικά υγείας.

Κάθε συσκευασία φαρμάκου περιέχει ένα φύλλο οδηγιών. Σε αυτό αναγράφονται, μεταξύ άλλων, οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες του σκευάσματος, ή, για να κυριολεκτούμε, οι παρενέργειες, σύμφωνα με τον ορισμό που δώσαμε στην αρχή. Αυτές ταξινομούνται σε πολύ συχνές, συχνές, σπάνιες, κλπ., με βάση το ποσοστό των χρηστών οι οποίοι εμφανίζουν κάθε συγκεκριμένη παρενέργεια. Συχνά, κάποιες «εξαιρετικά σπάνιες» παρενέργειες τρομάζουν, καθώς αναφέρονται σε σοβαρές επιπλοκές της υγείας.

Ομολογώ ότι δεν έτυχε ποτέ να δω ανάμεσα σε αυτές τις πολύ σοβαρές παρενέργειες τη λέξη «θάνατος». Υποθέτω ότι ακόμα και ένας ελάχιστος αριθμός περιστατικών θανάτου θα οδηγήσει αυτόματα στην απαγόρευση της κυκλοφορίας ενός φαρμάκου, με εξαίρεση, ίσως, τα φάρμακα που προορίζονται για την ανακούφιση εκείνων που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της ζωής.

Αν είναι αδιανόητο να χορηγείται σε έναν ελαφρώς πάσχοντα ένα φάρμακο με δυνητικά θανατηφόρες παρενέργειες, πώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η χορήγηση σε έναν απόλυτα υγιή άνθρωπο, μίας χημικής ουσίας με ανάλογες παρενέργειες, με σκοπό την προστασία του από πιθανή σοβαρή νόσο;

Ίσως μερικοί απαντήσουν στο ερώτημα καταφεύγοντας στη σχετικοποίηση. Αν πρόκειται, π.χ., για επιδημική νόσο με υψηλό βαθμό θνητότητας, οι γιατροί θα εξετάσουν τα στατιστικά δεδομένα: τόσοι θα νοσήσουν αν δεν λάβουν την χημική ουσία, τόσοι εξ όσων την λάβουν θα πεθάνουν λόγω των παρενεργειών της. Και, αφού οι πρώτοι είναι συντριπτικά περισσότεροι από τους δεύτερους, η ουσία θα πρέπει να χορηγείται μαζικά.

Πρόκειται κατ’ ουσίαν για ένα σκεπτικό ανάλογο με εκείνο που διέπει την απόφαση χορήγησης ενός φαρμάκου σε έναν μεμονωμένο ασθενή. Αν ο ασθενής είναι ούτως ή άλλως πολύ πιθανό να πεθάνει, δεν αποτελεί ιατρικό ατόπημα να του χορηγηθεί ένα φάρμακο που ίσως του παρατείνει τη ζωή, ακόμα και αν υπάρχει μία πολύ μικρή πιθανότητα το αποτέλεσμα της θεραπείας να είναι ακριβώς το αντίθετο.

Στην περίπτωση επιδημικής νόσου, ολόκληρη η κοινωνία μοιάζει να συμπυκνώνεται στη συνείδηση των γιατρών και να αντιμετωπίζεται σαν να πρόκειται για έναν μοναδικό ασθενή. Η ατομικότητα της ζωής χάνει τη σημασία της και ο άνθρωπος πολτοποιείται μέσα στην αμείλικτη λογική της επιδημιολογικής στατιστικής. Έτσι, αν οι στατιστικές ευνοούν συντριπτικά την προληπτική χρήση μίας χημικής ουσίας με εν δυνάμει θανατηφόρες παρενέργειες, η ουσία αυτή είναι εξ ορισμού «απόλυτα ασφαλής» με «μερικές, μόνο, πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες».

Κάποιος θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κυνικά ως «παράπλευρες απώλειες» τους υγιείς που θυσιάζονται στον βωμό της επίτευξης συλλογικής ανοσίας. Τελικά, ακόμα και οι πιο σκοτεινές εκφράσεις είναι δυνατό να απενοχοποιούνται και να καθαγιάζονται κάτω από τον μανδύα των «αγαθών προθέσεων»...

Καταργεί η αναγκαιότητα του εμβολιασμού το δικαίωμα του κοινού στην ενημέρωση;

 Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Θεμελιώδες ζητούμενο από έναν γιατρό είναι να διαθέτει κατανόηση για τον ανθρώπινο φόβο μπροστά στην αρρώστια και τον θάνατο. Και, όπως γράψαμε σε προηγούμενο σημείωμα, για τον γιατρό η κάθε ανθρώπινη ύπαρξη οφείλει να αποτελεί αυτόνομη αξία που δεν μπορεί να υποβαθμίζεται σε στατιστικό δεδομένο.

Το μοντέλο τού δίχως κοινωνική ενσυναίσθηση γιατρού, εν τούτοις, δεν είναι θεωρητικό. Το συναντά κανείς σε αφθονία στα μέσα ενημέρωσης. Από καθαρή διαστροφή ακούω τα απογεύματα μία κατ' ουσίαν διαφημιστική εκπομπή στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ. Ως αναγκαίες "ανάσες" επικαιρότητας εν μέσω αναρίθμητων διαφημίσεων, σχολιάζονται θέματα που κατά κανόνα αφορούν την πανδημία. Και, επίσης κατά κανόνα, εμφανίζονται ως ειδικά επιλεγμένοι συνομιλητές της παρουσιάστριας κάποιοι γιατροί που προφητεύουν επιδημιολογικούς Αρμαγεδδώνες και καταγγέλλουν με οργίλο ύφος τις καθυστερήσεις που (πιστεύουν ότι) υφίστανται στο πρόγραμμα του εμβολιασμού.

Αυτό που άκουσα, όμως, στην εκπομπή της 4/6/2021 με ξεπερνά, καθώς παραπέμπει σε λογικές και μεθοδεύσεις δικτατορικών καθεστώτων για τον έλεγχο της πληροφορίας! Ούτε λίγο, ούτε πολύ, ο θυμώδης προσκεκλημένος της ραδιοφωνικής εκπομπής απαίτησε από τα μέσα ενημέρωσης να μην "υπερτονίζουν"(!) τα περιστατικά θανάτων ή μόνιμων και σοβαρών αναπηριών που προκαλεί ως παρενέργειες ένας συγκεκριμένος τύπος εμβολίου, αλλά να μιλούν μόνο για τα οφέλη του μαζικού εμβολιασμού. Σαν να λέμε, σε απλή γλώσσα, "κρύβε λόγια για να πετύχουμε μια ώρα αρχύτερα την ανοσία της αγέλης"!

Όμως, πίσω από τα "κρυμμένα λόγια" βρίσκονται ανθρώπινες τραγωδίες που μάλλον αφήνουν ασυγκίνητο τον εν λόγω ιατρό. Και βρίσκεται, επίσης, η διακύβευση της πεμπτουσίας του δημοσιογραφικού λειτουργήματος, που δεν είναι άλλη από την αντικειμενικότητα και την πληρότητα της ενημέρωσης. Προτεραιότητες που δεν θα έπρεπε να λησμονεί η εκπομπή σε ό,τι αφορά τις απόψεις που διακινούνται σε αυτήν...

Έχω κουραστεί να επαναλαμβάνω ότι ο μαζικός εμβολιασμός είναι η μόνη απάντηση στην παγκόσμια συμφορά που έχει ενσκήψει. Εξίσου συμφορά, όμως, αποτελεί και η απώλεια μίας ανθρώπινης ζωής, και μάλιστα όχι από το πρωτογενές αίτιο αλλά από τα ίδια τα μέσα της αντιμετώπισής του. Και, αν δεχθούμε ότι η Ιατρική είναι η κατ' εξοχήν επιστήμη στην υπηρεσία του ανθρώπου, τότε βασικό ηθικό χρέος ενός γιατρού είναι να κατανοεί τον φόβο και τον δισταγμό μπροστά στο ενδεχόμενο ενός μοιραίου ιατρικού ατυχήματος, όχι να τα αντιμετωπίζει με την κυνική σκληρότητα στρατηγού που υπογράφει απρόσωπες θανατικές καταδίκες για λιποτάκτες σε καιρό πολέμου!

Και, αν ο "πραγματιστής" γιατρός πιστεύει, εν τέλει, ότι ο σκοπός (επίτευξη μαζικής ανοσίας) αγιάζει τα μέσα (κατά το δυνατόν απόκρυψη σοβαρών επιπλοκών ενός εμβολίου), ο δημοσιογράφος που τιμά το λειτούργημά του και σέβεται τις αρχές ενός δημοκρατικού πολιτεύματος οφείλει να πάρει αποστάσεις και - γιατί όχι; - να αποκλείσει τον συγκεκριμένο ειδικό από μελλοντικές συμμετοχές στην εκπομπή του. Εκτός αν κι ο ειδικός αυτός αποτελεί μέρος των προωθούμενων προϊόντων ενός κατ' ουσίαν διαφημιστικού προγράμματος...

Για να μη μακρηγορώ: Το εμβολιαστικό πρόγραμμα δεν θα επιταχυνθεί με καταστροφολογικές προφητείες και τεχνητές κι ανακριβείς εξιδανικεύσεις, ούτε με εισαγγελικές ρητορείες προς μία κοινωνία που ένα τμήμα της φοβάται ακόμα και διστάζει. Το κοινό θα πειστεί πολύ περισσότερο από τον έντιμο και απόλυτα διαφανή λόγο ενός Ιψενικού γιατρού, παρά από τις κινδυνώδεις προβολές ενός οργισμένου ειδικού που έχει "κατασκηνώσει" στα media ως εκλεκτός καθημερινών ειδησεογραφικών προγραμμάτων. Στα οποία προγράμματα, παρεμπιπτόντως, ο ακροατής είναι κατά κανόνα λιγότερο σημαντικός από τον σπόνσορα.

Τώρα, το γιατί ο γράφων επιμένει να παρακολουθεί τέτοια προγράμματα, είναι - φοβούμαι - ζήτημα για τους ψυχιάτρους...