ΤΟ ΒΗΜΑ - Ποιος βγήκε κερδισμένος από τον θόρυβο για το συσσίτιο;

Σχεδόν μονοπώλησε την πρώτη θέση στα θέματα της επικαιρότητας, πριν λίγες μέρες, το «συσσίτιο μόνο για Έλληνες» (το αποκληθέν και «συσσίτιο μίσους») που διοργάνωσε η «Χρυσή Αυγή» (http://www.tovima.gr/society/article/?aid=523672). Όχι μόνο ο δημοσιογραφικός κόσμος, αλλά και απλοί πολίτες, χρήστες του Διαδικτύου, εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην πρωτοβουλία αυτή, την οποία ευθέως χαρακτήρισαν ρατσιστική.

Μακριά από ιδεολογικές ευαισθησίες και αυτονόητες ανθρωπιστικές ενστάσεις, ας εξετάσουμε το ζήτημα από καθαρά πραγματιστική σκοπιά για να δούμε ποιος βγήκε, τελικά, ωφελημένος από όλο αυτό το θόρυβο που – κατανοητά – δημιουργήθηκε από τους ομνύοντες στο όνομα και τις αξίες της Δημοκρατίας...

Σε επίπεδο ηθικής, η καταγγελία της πρωτοβουλίας της Χ.Α. αποτελεί παραβίαση ανοικτών θυρών! Ο διαχωρισμός των πεινασμένων σε «δικούς μας» και «άλλους» αντίκειται προς κάθε έννοια ανθρωπισμού και είναι εξαρχής καταδικασμένος στις συνειδήσεις των δημοκρατικών πολιτών. Προς τι, λοιπόν, η πλειοδοσία ηθικισμού που μας κατέκλυσε τις τελευταίες μέρες σχετικά με το θέμα αυτό;

Από την άποψη της πολιτικής σκοπιμότητας, ο θόρυβος που δημιουργήθηκε ήταν όχι μόνο περιττός, αλλά ίσως και επιζήμιος για τις δημοκρατικές δυνάμεις. Και εξηγούμαι: Κανένας δημοκρατικός πολίτης δεν περίμενε, ασφαλώς, να ακούσει όλες αυτές τις ηθικολογίες προκειμένου να μην ψηφίσει την Χ.Α. στις επόμενες εκλογές! Οι εν δυνάμει ψηφοφόροι της (εξαιρώ τα μέλη της ίδιας της οργάνωσης) αποτελούνται κυρίως από Έλληνες που έχουν απαυδήσει από την εισαγόμενη εγκληματικότητα, προϊόν της ανεξέλεγκτης (λαθρο)μετανάστευσης. Ο υπερτονισμός (έστω και καταγγελτικός), λοιπόν, μιας συμβολικά «ελληνοκεντρικής» πράξης θα μπορούσε εν προκειμένω να λειτουργήσει ακόμα και ως στοιχείο διαφήμισης της Χ.Α. στις συνειδήσεις αυτών των εν απογνώσει τελούντων πολιτών (τους οποίους ορισμένοι, ελαφρά τη καρδία, χαρακτηρίζουν συλλήβδην ως «φασίστες»).

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρωτοβουλία της Χ.Α. ήταν πολιτικώς πονηρή: επεδίωξε το θόρυβο μέσω της πρόκλησης. Και το θόρυβο που ζήτησε της τον πρόσφεραν αφειδώς οι δημοκρατικές δυνάμεις που, παρασυρμένες από τα ιδεολογικά ανακλαστικά τους, έπεσαν εύκολα στην παγίδα! Αφήνοντας μάλιστα αναπάντητα και κάποια ερωτήματα, όπως, π.χ., «γιατί ένα συσσίτιο για Έλληνες είναι πράξη μίσους, ενώ ένα αντίστοιχο μόνο για αλλοδαπούς θα ήταν πράξη αγάπης;», «γιατί οι καταγγέλλοντες εξαντλούν την ιδεολογία τους σε ρητορείες αντί να διοργανώσουν αυτοί ένα κοινωνικό συσσίτιο σε ανθρωπιστικά πρότυπα;», κλπ.

Για να μη μακρηγορούμε: Η Χ.Α. δεν αντιμετωπίζεται με ξόρκια και κατάρες ή με ευχολόγια. Αντιμετωπίζεται με εξάλειψη των αιτίων που την έφεραν στο πολιτικό προσκήνιο. Και ελάχιστα βοηθούν σ’ αυτή την κατεύθυνση οι πολιτικές εκείνες δυνάμεις που ανέχονται έως υποστηρίζουν την ιδέα της ανεξέλεγκτης (ακόμα και λαθραίας) μετανάστευσης, ενώ ταυτόχρονα δαιμονοποιούν τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους καταγγέλλοντάς τους ως εξ ορισμού «αντιδημοκρατικούς»! Για τους απροστάτευτους, μη-προνομιούχους πολίτες της ελληνικής γειτονιάς, αυτά μπορεί και να ηχούν προκλητικά. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εκλογική τους συμπεριφορά την κρίσιμη στιγμή...

ΤΟ ΒΗΜΑ

Σχόλιο που δημοσιεύθηκε στο Aixmi.gr

Εδώ και καιρό έχω γίνει στόχος πολύ συγκεκριμένου αναγνώστη του Aixmi.gr. Ο εν λόγω δείχνει ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέσεις και απόψεις που, άμεσα ή έμμεσα, θίγουν τον Σύριζα, μισεί κατάφωρα τους... Φυσικομαθηματικούς (θεωρώντας, εξ ορισμού, πως επιδίδονται συλλήβδην σε δραστηριότητες παραπαιδείας - με απλά λόγια, πλουτίζουν παραδίδοντας "ιδιαίτερα"!), ενώ το ύφος και τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί παραπέμπουν σε οιονεί πολιτικούς χώρους που αυτοπροσδιορίζονται ως "αντιεξουσιαστικοί"...

Πιστεύω απόλυτα στην ελευθερία του λόγου και αντιτίθεμαι σε κάθε μορφή επιλεκτικής δημοσίευσης σχολιασμών που συνοδεύουν ένα άρθρο γνώμης σε κάθε σοβαρό ιστότοπο. Με αυτή την έννοια, δεν θεωρώ το Aixmi.gr ηθικά υπεύθυνο για την δημοσιοποίηση χλευαστικών έως και συκοφαντικών σχολίων εναντίον μου. Από την άλλη, έχω χρέος απέναντι στον εαυτό μου να απαντήσω μια και καλή σε τέτοιες (στρατευμένες και κατευθυνόμενες;;) τοποθετήσεις. Το έπραξα αναρτώντας ένα σχόλιο στο άρθρο μου, Το «ευχαριστώ» που δεν είπαμε…:

Η Θάλεια μού είπε κάποτε: «Τι θέλεις κι εκτίθεσαι στο Internet; Δεν καταλαβαίνεις ότι προσφέρεις τον εαυτό σου βορά στα σκυλιά;» Υποθέτω, έχει κάθε λόγο να χαμογελά σαρκαστικά μ’ εκείνο το θριαμβευτικό αίσθημα της απόλυτης δικαίωσης!

«Μαϊντανός του μνημονίου» με «επίπεδο σκέψης Α΄ Δημοτικού», «ντροπή της επιστήμης», αρθρογράφος επιπέδου περιοδικών λαϊκής κατανάλωσης του παρελθόντος με «αναγνώσματα για απογευματινές συναθροίσεις κυριών»… Για να μην παραλείψω να αναφερθώ και στη γελοιότητα της αστήρικτης κατηγορίας (που θα μπορούσα ακόμα και να καταγγείλω ως συκοφαντική δυσφήμιση!) περί δήθεν «εμπορευματοποίησης» της επιστήμης μου (βρέθηκα ξανά και ξανά στην ανάγκη να βάλω στη θέση τους κάποιους που, υπό μορφή πρόκλησης, μιλούσαν για υποτιθέμενα «ιδιαίτερα»…)!

Αναρωτιέμαι αν, τελικά, αξίζει να μοιράζεται κανείς δημόσια τις σκέψεις του με ένα τέτοιο κοινό. Και μάλιστα δίχως άλλο κέρδος πέρα απ’ την ίδια την ομορφιά της επικοινωνίας με λίγους ωραίους ανθρώπους… Όμως, στην εποχή της κρίσης τέτοιοι ιδεαλισμοί είναι πολυτέλειες! Τώρα ο λόγος πέρασε στα ανθρωποφάγα θηρία που κρύβαμε μέσα μας – μα δεν το ξέραμε. Κι όποιος διαφωνεί μαζί μας δεν είναι πια απλά ιδεολογικός αντίπαλος: είναι εχθρός που απειλεί την ίδια μας την ύπαρξη. Και σαν τέτοιο θα πρέπει να τον κατασπαράξουμε!

Η κρίση δεν μας έκανε, τελικά, κακούς, ανέδειξε μόνο την κακία που υπολάνθανε μέσα μας. Έβγαλε στην επιφάνεια τον αληθινό μας εαυτό. Και, απ’ αυτή τη σκοπιά, δικαιώνομαι να λέω πως την αξίζαμε απόλυτα! Κι ας θυμώνει με τα λόγια μου ο οργίλος «επαναστάτης»-σχολιαστής, ο διαθέτων γλώσσα δυσανάλογη της ωριμότητάς του…

Θυμάμαι τον εαυτό μου πριν δυο καλοκαίρια, στη αυλή κάποιου εξοχικού στην Εύβοια, να γράφει ανέμελα ένα άρθρο σ' αυτό εδώ το blog. Κι αμέσως μετά να καλοδέχεται τα σχόλια - θετικά ή αρνητικά, μα πάντα καλοπροαίρετα - λίγων φίλων αναγνωστών... Μου λείπει η αθωότητα του blogging εκείνου του καιρού! Δίχως πολλά "Like" και κοντέρ αναγνωσιμότητας, μα με μια αίσθηση - θα την χαρακτήριζα - πιο "οικογενειακή" στη διακίνηση και ανταλλαγή των ιδεών στο Διαδίκτυο. Το οποίο παραγέμισε, δυστυχώς, από "άγρια σκυλιά" (όπως θα 'λεγε και η Θάλεια)! Σκέφτομαι, ώρες-ώρες, αν αξίζει τον κόπο να τα ταΐσω κι άλλο με την υπόληψη και την αξιοπρέπειά μου...

Το «ευχαριστώ» που δεν είπαμε…

Ακούγοντας τη λέξη «ευγνωμοσύνη», το μυαλό μας πηγαίνει σε κώδικες ευγένειας και τρόπους καλής συμπεριφοράς. Σ’ αυτό βοηθούν και τα ίδια τα λεξικά: «αναγνώριση από κάποιον της ευεργεσίας που του έκανε κάποιος άλλος, καθώς και έντονα φιλική διάθεση προς αυτόν». Το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα: Για κάποιον που ζει σε μια ερημιά μακριά απ’ τον κόσμο, το αίσθημα της ευγνωμοσύνης θα πρέπει να είναι ανύπαρκτο!

Όμως, αν υπερβούμε αυτή την απλουστευτική ανθρωποκεντρική προσέγγιση της έννοιας, θα αντιληφθούμε ότι η ευγνωμοσύνη δεν αφορά μόνο τη στενή σχέση μας με τον συνάνθρωπο ή την κοινωνία, αλλά, σε υψηλότερο επίπεδο, την υπερκόσμια σχέση μας με το Σύμπαν (έκφανση του οποίου είναι, ασφαλώς, και η κοινωνία). Κι αν δεχθούμε (όπως κάποιοι πιστεύουν) ότι το Σύμπαν δεν είναι παρά απεικόνιση της ίδιας μας της συνειδητότητας (άσχετα αν – κατά το «γνώθι σαυτόν» – ελάχιστα την έχουμε εξερευνήσει…), θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα πως η ευγνωμοσύνη είναι κατά βάθος σχέση αυτοπάθειας: Επικοινωνώ θετικά με το Σύμπαν = επικοινωνώ θετικά με τον εαυτό μου. Ή, με διαφορετικά λόγια, το Σύμπαν είναι καθρέφτης της συνειδητότητάς μου και ανακλά πίσω σ’ εμένα τόσο τα καλά, όσο και τα κακά μου αισθήματα και τα ανατροφοδοτεί!

Ακούμε συχνά πως δεν πρέπει να βιώνουμε αισθήματα κακίας. Μοιάζει με ηθική επιταγή, μα είναι κάτι θεμελιωδέστερο: είναι κατά κύριο λόγο θέμα αυτοσυντήρησης! Τα κακά αισθήματα που εκπέμπουμε και οι αρνητικές σκέψεις που κάνουμε ξαναγυρίζουν σ’ εμάς, εμείς είμαστε οι τελικοί τους αποδέκτες. Κατά μία έννοια, οι αρνητισμοί που παράγουμε μέσα μας (άσχετα αν τους κάνουμε ή όχι φανερούς στους άλλους) είναι όργανα αυτοκαταστροφής μας! (Αναφέρω σαν απτό παράδειγμα την επιστημονικά τεκμηριωμένη συσχέτιση ανάμεσα στις αρνητικές συμπεριφορές και τις καρδιακές παθήσεις, όπως αποκάλυψαν οι πρωτοποριακές έρευνες που διεξήγαγαν και δημοσίευσαν(*) ήδη από το 1959 οι Αμερικανοί καρδιολόγοι Meyer Friedman και Ray Rosenman.)

Στο αντίθετο άκρο του συναισθηματικού φάσματος βρίσκονται αυτοί που καλλιεργούν θετικά αισθήματα. Θα τους διακρίνετε εύκολα: Αποδέχονται την πραγματικότητα δίχως να μεμψιμοιρούν, δεν τους εξοργίζει η διαφορετικότητα, είναι ολιγαρκείς και όχι πλεονέκτες, και – το πιο σημαντικό – ακόμα και μέσα σε αντίξοες περιστάσεις αναζητούν τις θετικές πλευρές της ζωής και δεν παραλείπουν να εκφράσουν μέσα τους ευγνωμοσύνη γι’ αυτές! Για κάποιους πολιτισμούς (κι αυτό το σέβομαι απόλυτα) αυτό το τελευταίο δεν είναι απλά φιλοσοφική στάση αλλά θρησκευτική επιταγή…

Έζησα κάμποσα χρόνια σε μια κωμόπολη της Γιούτα, κοντά στους Μορμόνους. Αυτό που με εντυπωσίασε ιδιαίτερα ήταν η ανυπόκριτη αισιοδοξία τους, προϊόν ίσως και της βαθιάς θρησκευτικής τους πίστης (ανεξάρτητα από το πόσο αποδεκτά θα μπορούσαν να είναι σε κάποιον τα δόγματά της…). Σπάνια έβλεπες στα πρόσωπά τους ζωγραφισμένη την κατάθλιψη και τη μιζέρια. Όπως και σπάνια διέκρινες τον θυμό – το πιο αυτοκαταστροφικό, ίσως, από τα ανθρώπινα συναισθήματα!

Μη βιαστείτε να συμπεράνετε πως ήταν μια κοινωνία εύπορων ανθρώπων που είχαν λυμένα όλα τους τα προβλήματα. Κάθε άλλο! Αν κάπου αντίκρισα πραγματική φτώχεια, ήταν εκεί. Όμως, ήταν άνθρωποι που αναζητούσαν πάντα τις θετικές πλευρές της ζωής, νιώθοντας ευγνωμοσύνη γι’ αυτές χωρίς παράλληλα να μεμψιμοιρούν για κάθε τι που δεν συνέβαλλε στην ευτυχία τους. “Look at the bright spots!” συνήθιζε να λέει ένας καθηγητής μου στο Πανεπιστήμιο.

Η ανεργία κι εκεί μεγάλη. Είδα νέους Αμερικανούς με διδακτορικά να ξενιτεύονται στο Ισραήλ ή στις Αραβικές χώρες, μέχρι να βρεθεί κάποια θέση αντάξια των σπουδών τους πίσω στην πατρίδα τους. Θυμάμαι το κοριτσάκι ενός άνεργου γείτονα με τρία παιδιά (εκ των οποίων το ένα με ανάγκες ειδικής φροντίδας) να χτυπά δειλά την πόρτα μου κρατώντας από την αλυσίδα του το οικογενειακό σκυλάκι (ήταν γνωστά στη γειτονιά τα φιλοζωικά μου αισθήματα!) και να ζητά με ταπεινοφροσύνη αλλά και αξιοπρέπεια να τους «δανείσω» 20 δολάρια… Μα ποτέ δεν είδα τον κύριο Γουίλιαμς και την υπέρβαρη σύζυγό του κατηφείς και συνοφρυωμένους. Για να είμαι ειλικρινής, ήταν τα πρώτα χαμόγελα της ημέρας που εισέπραττα καθ’ οδόν προς το Πανεπιστήμιο!

Βέβαια, αυτό που συνέβαλλε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη μιας θετικής στάσης ζωής σ’ εκείνη την κοινωνία (πέρα από τη θρησκευτική τους πίστη) ήταν το βαθύ αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της, που το μοιράζονταν ακόμα και μ’ εκείνους που δεν ανήκαν στο θρησκευτικό τους δόγμα (δεν ξεχνώ τις σακούλες με τρόφιμα που εύρισκα συχνά έξω απ’ την πόρτα μου τον πρώτο, δύσκολο καιρό, χωρίς ποτέ να μάθω την προέλευσή τους!).

Αυτό το αίσθημα αλληλεγγύης έχει σταδιακά (και, φοβάμαι, οριστικά πια) χαθεί από την ελληνική κοινωνία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε που οι υψηλές αξίες της ζωής έδωσαν τη θέση τους στα άγρια ένστικτα της επιβίωσης. Έτσι, από κοινωνία ανθρώπων μεταλλαχθήκαμε σιγά-σιγά σε συνονθύλευμα εγωκεντρικών συνειδήσεων! Κι ο παρακμιακός αυτός μετασχηματισμός κοινωνικής συνείδησης ρίζωσε για τα καλά μέσα μας και επικράτησε ακόμα και σε περιόδους οικονομικής ευημερίας. Ώσπου φτάσαμε τελικά να υποκαταστήσουμε την κοινωνία με τη συντεχνία, συρρικνώνοντας την ανθρώπινη αλληλεγγύη τόσο ώστε να χωρέσει στα στενά πλαίσια των κοντόφθαλμων ταξικών συμφερόντων μας…

Αν και θα ερεθίσω πολλούς αναγνώστες μ’ αυτό που θα πω, ανήκω σ’ εκείνους που πιστεύουν ότι δικαίως η Ιστορία μάς τιμώρησε! Γιατί, μεθυσμένοι από την αφθονία που πρόσκαιρα μας προσφέρθηκε, το μόνο που ζητούσαμε ήταν περισσότερη αφθονία. Και, στο τέλος κάθε φαύλου κύκλου πλεονεξίας, ξεχνούσαμε πάντα να πούμε ένα «ευχαριστώ» για όσα είχαμε αξιωθεί να απολαύσουμε. Εγωκεντρικοί και άπληστοι, αυτό που μας ενδιέφερε – και το διεκδικούσαμε συχνά με βία και περίσσεια θυμού – ήταν να μην απολαύσει περισσότερα «η άλλη συντεχνία». Ε, λοιπόν, τώρα μπορούμε όλοι μαζί να μοιραστούμε ισομερώς και δίκαια το τίποτα! Κι επειδή ελάχιστα τιμήσαμε τη ζωή ως αυθυπόστατη αξία που δεν ζητά πιστοποίηση μέσω του (υπερ)καταναλωτισμού, ίσως μας έκανε καλό να ξαναθυμηθούμε τη σκληρότερη και πιο πρωτόγονη εκδοχή της: την επιβίωση. Και μάλιστα, βλέποντας το φαύλο κύκλο της Ιστορίας να κλείνει ειρωνικά εκεί που ξεκίνησε, με τους τότε ηττημένους κατακτητές σημερινούς αλαζονικούς «διασώστες»!

Κλείνω κι εγώ αυτό το σημείωμα με ένα σύντομο, σαρκαστικό στιχούργημα ενός άγνωστου, «οιονεί ποιητή»:

Ευγνωμοσύνη…

Κι εκεί που λέγαμ’ η ζωή μας στέρεψε,
κι εκεί που ο ήλιος στέγνωσε
τις δύο τελευταίες μας σταγόνες,
ανάμεσα στις φυλλωσιές
μες στο στενό δρομάκι
μοναχική ξεπρόβαλε μια κρήνη.
Κι ως ξεδιψάσαμε
για μια στιγμή μονάχα κοιταχτήκαμε.
Κι απρόθυμα πάλι κινήσαμε
ψελλίζοντας, «ε και;»…

(Ντίνος Πυργιώτης, «ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ»)

(*) M. Friedman, R. Rosenman, “Association of specific overt behavior pattern with blood and cardiovascular findings”, Journal of the American Medical Association 169 (1959) 1286–1296.

Aixmi.gr

Έρωτας: αυταπάτη ή αυτοπάθεια;

Στο «Βιβλίο της Ανησυχίας», ο Φερνάντο Πεσσόα βάζει νάρκη στα θεμέλια κάθε βεβαιότητας για την ύπαρξη του έρωτα ως αντικειμενικής αξίας:

«Ποτέ δεν αγαπάμε κανέναν. Αγαπάμε αποκλειστικά την εικόνα που διαμορφώνουμε για κάποιον. Αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας κατασκευή, στην ουσία δεν αγαπάμε παρά τον εαυτό μας.»

Μια πικρή κωμωδία του 1964 επιχειρεί να επιβεβαιώσει, θαρρείς, τον ιδιόρρυθμο δημιουργό του «Αναρχικού Τραπεζίτη»:

Είναι παντρεμένοι ένα χρόνο. Αυτός αγαπάει κρυφά μια άλλη… Αυτή αγαπάει κρυφά έναν άλλο… Τους είναι αδύνατο να υποπτευθούν πως ο «άλλος» και η «άλλη» δεν είναι παρά αυτοί οι ίδιοι! Μόνο που δυσκολεύονται να αναγνωριστούν δίχως τις αποκριάτικες μεταμφιέσεις τους, αυτές που φορούσαν εκείνη τη μαγική νύχτα του καρναβαλιού που γνωρίστηκαν, και που έμελλε να είναι η μοναδική…

Ίσως η πιο φιλοσοφημένη ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, ο «Γάμος αλά Ελληνικά» του Βασίλη Γεωργιάδη («Τα Κόκκινα Φανάρια», «Η Έβδομη Μέρα της Δημιουργίας») είναι μια ειρωνική σπουδή πάνω στην υποκειμενικότητα του έρωτα. Στο αποθεωτικό φινάλε ακούγεται μια από τις κορυφαίες ατάκες του ελληνικού σινεμά:

«Κτήνος! Ένα χρόνο παντρεμένοι, και μου το ‘κρυβες πως ήσουνα εκείνος που αγαπούσα!»

Δείτε το video

Δεν είναι λίγες οι φορές που ενθουσιαζόμαστε με τις φαινομενικές ιδιότητες ενός εν δυνάμει ερωτικού εταίρου (όπως τεχνηέντως μας τις προβάλλει, ή όπως εμείς επιλέγουμε να τις προβάλλουμε δίνοντάς τους αντικειμενική υπόσταση), μόνο και μόνο για να βιώσουμε την απόλυτη απογοήτευση στο πλαίσιο μιας πραγματικής σχέσης μαζί του/της. Με επακόλουθο, ασφαλώς, την αναπόφευκτη θνησιγένεια της σχέσης…

Αν θέλαμε να τραβήξουμε στα άκρα τον πεσιμιστικό σαρκασμό του ποιητή με τις πολλαπλές «περσόνες», θα λέγαμε πως το ερωτικό συναίσθημα χτίζεται όχι απλά με την αντικειμενοποίηση της ιδέας μας για τον άλλο, αλλά, συχνά, με την ολική έκλειψη – σε επίπεδο συνειδητότητας – του ερωτικού αντικειμένου και την υποκατάστασή του από τον ίδιο μας του εαυτό. Με άλλα λόγια, αυτό που στην πραγματικότητα ερωτευόμαστε δεν είναι ο άλλος αλλά η εικόνα που, μέσω αυτού, διαμορφώνουμε για τον εαυτό μας! Ενδεικτικές είναι οι φράσεις:

– Ο τρόπος που με κάνει να νιώθω…

– Με έμαθε ν’ αγαπώ τον εαυτό μου…

– Με κάνει να αισθάνομαι πάλι νέος/νέα…

– Μαζί του/της γνώρισα εμένα όπως δεν με ήξερα…

Προσέξτε ότι απουσιάζει κάθε αναφορά στα χαρακτηριστικά ή τις ιδιότητες του ίδιου του ερωτικού αντικειμένου: αυτά αναδεικνύονται έμμεσα σε συνάρτηση με τα αισθήματα αυτοαποδοχής ή αυτοεπιβεβαίωσης που επάγουν.

Θα πρέπει, λοιπόν, να συμπεράνουμε πως το ερωτικό αντικείμενο είναι είτε αυταπάτη, είτε εξωραϊστικό κάτοπτρο της αυτοεικόνας μας; Με άλλα λόγια, είναι ο έρωτας ταυτόσημος της ουτοπίας, του ναρκισσισμού και της αυτοπάθειας; Κάτι τέτοιο θα καθιστούσε εξαρχής κάθε ερωτική σχέση θνησιγενή, αφού αργά ή γρήγορα οι μαγικές εικόνες θα εξανεμιστούν και θα έρθουν στην επιφάνεια οι πραγματικές διαστάσεις των ερωτικών εταίρων. Ή, για να ξαναγυρίσουμε στην ταινία του Β. Γεωργιάδη, θα αντικρίσουν ο ένας τον άλλο δίχως τις αποκριάτικες μάσκες!

Εδώ θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μια παράμετρο που ως τώρα αγνοήσαμε: τον βαθμό ωριμότητας του ερωτευμένου ατόμου! Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο αυτοσυνειδησίας και αυτοαποδοχής, τόσο λιγότερος χώρος υπάρχει για ετεροπροσδιορισμούς και τόσο πιο αντικειμενική είναι η αξιολόγηση των ιδιοτήτων του ερωτικού συντρόφου. Αυτό αφήνει λιγότερο χώρο για επιπόλαιες εξιδανικεύσεις και συνακόλουθες απομυθοποιήσεις που μοιραία επιφέρουν παρακμή και, τελικά, διάλυση των σχέσεων.

Δηλαδή, ο άνθρωπος πρέπει να φτάσει στο ανώτατο επίπεδο αυτοσυνειδησίας πριν επιτρέψει στον εαυτό του να ερωτευτεί; Ασφαλώς όχι! Ο έρωτας (για να θυμηθούμε τον Καβάφη) είναι ταξίδι μύησης, όχι προορισμός. Και η ωρίμανση που αποκομίζουμε σ’ αυτό το ταξίδι απαιτεί να κάνουμε λάθη, αφού κι αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσής μας. Μέσα απ’ τα λάθη μας μαθαίνουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Και γνωρίζοντάς μας καλύτερα, απομακρύνουμε τον κίνδυνο να ερωτευτούμε τον λάθος άνθρωπο για τους λάθος λόγους!

* Ο Κώστας Παπαχρήστου παραληρεί ακατάσχετα λόγω της θερινής ζέστης…

Aixmi.gr