Την Δημοκρατία δεν μπορούν να την απειλήσουν οι νεοναζί. Κινδυνεύει μόνο από τα ίδια της τα λάθη...
Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου
Οι εθνικές κρίσεις οδηγούν νομοτελειακά σε πολιτικές ανατροπές και υπερβάσεις. Κάποιες από αυτές είναι σαν τον ήλιο που ανατέλλει δειλά στο τέλος του Götterdämmerung: γεννούν την ελπίδα για ένα καλύτερο «αύριο». Για παράδειγμα, η Κυπριακή τραγωδία του 1974 – μία από τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές της νεότερης Ιστορίας μας – οδήγησε στην ανατροπή της δικτατορίας και στην απαρχή μιας ελπιδοφόρας μεταπολίτευσης για τη χώρα μας (το πώς διαχειριστήκαμε αυτή την ευκαιρία, βέβαια, είναι ένα άλλο ζήτημα...).
Κάποιες φορές, όμως, μία εθνική καταστροφή ανοίγει τα μπαούλα με τους δαίμονες! Το 2018 συμπληρώθηκε ένας αιώνας από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η ήττα της Γερμανίας στον Μεγάλο Πόλεμο, που αρχικά οδήγησε στο δειλό ξεκίνημα ενός πρωτόγνωρου, για τη χώρα εκείνη, δημοκρατικού πειράματος, σε συνδυασμό με την οικονομική καταστροφή της χώρας (ιδιαίτερα μετά την υπερατλαντική οικονομική κρίση), έφεραν στο προσκήνιο της πολιτικής και της παγκόσμιας Ιστορίας τον Χίτλερ και τις ναζιστικές θεωρίες που εκπροσωπούσε. Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε...
Η εφιαλτική οικονομική κρίση που πέρασε σχετικά πρόσφατα η Ελλάδα, είχε κάποια κοινά χαρακτηριστικά με την περίοδο της Βαϊμάρης στη Γερμανία, αν και οι ιστορικές διαφορές είναι τέτοιες που κάθε ευθεία σύγκριση θα ήταν προφανώς αδόκιμη. Υπάρχει, όμως, ένα αδιαμφισβήτητα κοινό στοιχείο: Σαν φίδι δηλητηριώδες όρθωσε και πάλι το ανάστημά του – τούτη τη φορά στην ίδια τη χώρα μας – ο ναζισμός. Τον οποίο, όπως αποδεικνύεται, κάθε άλλο παρά πήρε μαζί του στον τάφο ο ιδρυτής και κύριος εμπνευστής του...
Αποτελεί στίγμα για την ελληνική κοινωνία το ότι ο νεοναζισμός κατάφερε κάποια στιγμή το αδιανόητο: να αποκτήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στη χώρα μας μέσω ενός συγκεκριμένου «πολιτικού» φορέα. Δεν παρεισέφρησε, βέβαια, από την πίσω πόρτα στο πολιτικό σκηνικό. Τον «προσκάλεσαν» οι αδυναμίες του ίδιου του δημοκρατικού συστήματος της μεταπολιτευτικής περιόδου. Και του πρόσφεραν πολιτικό άλλοθι οι οδυνηρές συνέπειες της οικονομικής κρίσης.
Οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος, όμως, δεν περιορίζονται στη δημιουργία και την εν συνεχεία κακή διαχείριση της κρίσης. Οι δυνάμεις του ναζισμού αξιοποίησαν προς όφελός τους (ενδεχομένως εδώ οι προθέσεις να ήταν, σε κάποιο βαθμό, ειλικρινείς) και την αγανάκτηση μέρους της ελληνικής κοινωνίας για την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής – στα αστικά κέντρα, κυρίως – λόγω της ανεξέλεγκτης (σε μεγάλο βαθμό, παράνομης) μετανάστευσης. Κύριο σύμπτωμα αυτής της υποβάθμισης ήταν η κατακόρυφη αύξηση της εγκληματικότητας, και μάλιστα στην πιο σκληρή και αποτρόπαιη εκδοχή της. Έτσι, ο φορέας του ναζιστικού ιδεώδους μεταμορφώθηκε κάποια στιγμή στη συνείδηση του απροστάτευτου πολίτη σε «φύλακα-άγγελο της γειτονιάς». Το πέτυχε καλύπτοντας εξωθεσμικά, παράνομα, ενίοτε και εγκληματικά, τα κενά και τις αδυναμίες μιας πολιτείας που αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων σε ό,τι αφορά το ζήτημα της κοινωνικής προστασίας.
Παρά την επίσημη, πλέον, ιδιότητα της εγκληματικής οργάνωσης που έχει αποκομίσει λόγω της εγκληματικής του δράσης, το νεοναζιστικό κόμμα – προσχηματικά μετονομασμένο – ζητά και πάλι να αποκτήσει κοινοβουλευτική «κανονικοποίηση» μέσω των επικείμενων εκλογών. Αυτό, όπως ήταν φυσικό, έβαλε σε λειτουργία τα αυτοσυντηρητικά ανακλαστικά του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος, το οποίο αναζήτησε ad hoc θεσμικά μέσα για τον αποκλεισμό των νεοναζί από την εκλογική διαδικασία. Ακόμα και αν υιοθετήσουμε, για την περίσταση, το δόγμα πως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε έναν πολύ ορατό κίνδυνο που μπορεί να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ για το δημοκρατικό σύστημα. Να φανεί, δηλαδή, το σύστημα αυτό φοβικό απέναντι στους υπονομευτές του πολιτεύματος, τη στιγμή που εκείνοι θα αυτο-προβάλλονται ως «διωκόμενοι» και ως «θύματα» μίας «δήθεν δημοκρατικής πολιτείας» που αρνείται σε ένα κομμάτι της κοινωνίας το δικαίωμα της ελεύθερης πολιτικής επιλογής.
Παράλληλα, όμως, με την θωράκισή του από τους υπονομευτές του, το δημοκρατικό σύστημα οφείλει να κάνει την αυτοκριτική του και να δει τα λάθη και τις παραλείψεις του που κλόνισαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στα κόμματα του δημοκρατικού τόξου και, έμμεσα, συνέβαλαν στην ανάδειξη των νεοναζί σε πολιτική δύναμη. Ας επιχειρήσουμε μία ενδεικτική σταχυολόγηση:
1. Η δημιουργία και η συντήρηση εμφυλιοπολεμικού κλίματος μεταξύ των κομμάτων εξουσίας, και η απουσία ουσιαστικής εθνικής συνεννόησης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του τόπου, γενικότερα.
2. Η εμπέδωση μίας εικόνας σχετικής ανομίας στη χώρα με την ανοχή της πολιτείας, και η διαμόρφωση αισθήματος ανασφάλειας στους πολίτες. Στους δρόμους, ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας μοιάζει να υπάρχει για να παραβιάζεται ανεξέλεγκτα, παρά για να τηρείται... Τα θλιβερά φαινόμενα παραβατικότητας στα πανεπιστήμια συνεχίζονται σε μεγάλο βαθμό, παρά τις μεγαλόστομες υποσχέσεις και την δια νόμου «κατάργηση» (εδώ γελάνε!) του λεγόμενου «πανεπιστημιακού ασύλου»... Η συνδικαλιστική ασυδοσία στο δημόσιο (κυρίως στις συγκοινωνίες) καλά κρατεί – το ίδιο και η ταλαιπωρία τού μη-προνομιούχου πολίτη – παρά την πολυδιαφημισμένη νομοθετική ρύθμιση περί «προσωπικού ασφαλείας» (ας ευθυμήσουμε και πάλι!)...
3. Η τραγική διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, στο οποίο αναφερθήκαμε νωρίτερα. Μεταξύ άλλων, είχε σαν συνέπεια την απόλυτη πολιτισμική αλλοίωση του κέντρου της Αθήνας και την κατ' ουσίαν γκετοποίηση ολόκληρων περιοχών της πόλης. Με τα συνακόλουθα φαινόμενα παραβατικότητας – συχνά, ιδιαίτερα σκληρής – στις γειτονιές της πρωτεύουσας...
4. Η διόλου κολακευτική, για τη χώρα, κατάσταση στη Δημόσια Υγεία (ειδικά στα νοσοκομεία), που έχει σαν αποτέλεσμα να οδηγείται ολοένα και περισσότερο ο πολίτης στην ιδιωτική ασφάλιση. Της οποίας τα κόστη συνεχώς εκτοξεύονται προς τα πάνω...
5. Last but not least: Το συνεχιζόμενο φαινόμενο κοινωνικής αδικίας να φορολογούνται (συχνά υπέρμετρα) εκείνοι, κυρίως, που δεν μπορούν να κρύψουν τα εισοδήματά τους, ενώ την ίδια στιγμή ζουν πολυτελώς κάποιοι που δηλώνουν «πένητες»! Και δεν νομίζω ότι χρειάζονται περαιτέρω εξηγήσεις επ' αυτού...
Συμπερασματικά: Ακόμα και αν επείγουσα προτεραιότητα του δημοκρατικού συστήματος είναι η αποτροπή μίας νέας κοινοβουλευτικής «κανονικοποίησης» των νεοναζί κάτω από έναν ψευδο-δημοκρατικό μανδύα, το ίδιο το σύστημα θα πρέπει κάποια στιγμή να κοιταχτεί με θάρρος στον καθρέφτη. Και να δει τα δικά του λάθη που, μεταξύ άλλων, συνέβαλαν στην (δημοσκοπική, αν μη τι άλλο) ενδυνάμωση της επιρροής του αντιδημοκρατικού χώρου σε ένα μικρό, έστω, κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Ιδιαίτερα, δυστυχώς, στις νεότερες γενιές...
Η Δημοκρατία μπορεί να αισθάνεται ότι πατά σε στέρεες βάσεις. Αρκεί να μην απειλείται από τον ίδιο της τον εαυτό!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου