Θυμάμαι τους ταραγμένους καιρούς στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές του ’90. Ήταν μια εποχή που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από τη χυδαιότητα του «αυριανισμού», μιας ακραίας μορφής λαϊκισμού που μετερχόταν κάθε μέσο, θεμιτό ή –κυρίως– αθέμιτο, για να πλήξει τους πολιτικούς αντιπάλους του τότε «λαοπρόβλητου» ηγέτη του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέα Παπανδρέου…
Ως έννοια που αντιπροσωπεύει μια ιδιαίτερη (υπο-)ποιότητα πολιτικού λόγου, ο λαϊκισμός δεν είναι εύκολο να οριστεί με τρόπο ακριβή και καθολικά αποδεκτό. Μπορούμε όμως να αναγνωρίσουμε το φαινόμενο από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά του. Σταχυολογώ μερικά από τα πλέον συνήθη:
1. Η υπεραπλούστευση, η χυδαιολογία, η ρηχότητα των θέσεων και η αποφυγή κάθε είδους σοβαρής αναλυτικής προσέγγισης των πραγμάτων.
2. Η στόχευση στο θυμικό αντί στη λογική.
3. Η χρήση φθηνής συνθηματολογίας ελλείψει μιας γνήσιας πολιτικής επιχειρηματολογίας.
Θα προσθέσω ένα ακόμα χαρακτηριστικό, το πιο δηλητηριώδες κι επικίνδυνο απ’ όλα: Την αξιοποίηση του μαζικού θυμού. Μιας συλλογικής ψυχικής κατάστασης, η επιδέξια διαχείριση της οποίας μπορεί να αποφέρει τεράστια οφέλη στις δυνάμεις του πολιτικού καιροσκοπισμού. Ως πρόσφατο παράδειγμα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την αξιοποίηση της αγανάκτησης των πολιτών για τις συνέπειες της πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης που περνά η χώρα. Η πολιτική κεφαλαιοποίηση του «κινήματος των Αγανακτισμένων» πιστοποιείται εύκολα, κατά την άποψή μου, από τη δραματική αλλαγή των κομματικών συσχετισμών στο Κοινοβούλιο…
Οι παραπάνω σκέψεις γεννήθηκαν στο μυαλό μου καθώς διάβαζα το κείμενο του γιατρού Αλέξη Πολίτη, «Να πας στην κόλαση, πατέρα του φοιτητή που πέθανε…». Εδώ ο πολιτικός καιροσκοπισμός αποκαλύπτει μια από τις πιο σύνθετες και σκοτεινές πλευρές του, αφού επιχειρεί να πυροδοτήσει κοινωνική αγανάκτηση αξιοποιώντας την ίδια την ανθρώπινη τραγωδία και παίζοντας εν ου παικτοίς με τη ζωή και το θάνατο!
Λόγος άκριτος κι εμπρηστικός απ’ άκρου εις άκρο το κείμενο του γιατρού, που τον χαρακτηρίζει η ολοφάνερη έλλειψη αισθήματος ευθύνης απέναντι στις εύθραυστες ισορροπίες μιας κοινωνίας που εδώ και καιρό θυμίζει πυριτιδαποθήκη! Δείγμα γραφής ενός επικίνδυνου «νεο-αυριανισμού», ή απλά μια κακή στιγμή ενός κατά τα άλλα αξιόλογου αρθρογράφου και εξαίρετου νέου επιστήμονα;
Θα ρισκάρω την εκτίμηση πως πρόκειται για τη δεύτερη εκδοχή! Απερίσκεπτο πολιτικό «φάουλ», λοιπόν, φίλε Αλέξη… Ή μάλλον, αχρείαστο πέναλτι!
* Ο Κώστας Παπαχρήστου είναι εκπαιδευτικός. Διδάσκει Φυσική σε μεγάλα «παιδιά» (αυτά που μπορούν να βλέπουν ταινίες με ένδειξη «XXX»).
Aixmi.gr
Ως έννοια που αντιπροσωπεύει μια ιδιαίτερη (υπο-)ποιότητα πολιτικού λόγου, ο λαϊκισμός δεν είναι εύκολο να οριστεί με τρόπο ακριβή και καθολικά αποδεκτό. Μπορούμε όμως να αναγνωρίσουμε το φαινόμενο από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά του. Σταχυολογώ μερικά από τα πλέον συνήθη:
1. Η υπεραπλούστευση, η χυδαιολογία, η ρηχότητα των θέσεων και η αποφυγή κάθε είδους σοβαρής αναλυτικής προσέγγισης των πραγμάτων.
2. Η στόχευση στο θυμικό αντί στη λογική.
3. Η χρήση φθηνής συνθηματολογίας ελλείψει μιας γνήσιας πολιτικής επιχειρηματολογίας.
Θα προσθέσω ένα ακόμα χαρακτηριστικό, το πιο δηλητηριώδες κι επικίνδυνο απ’ όλα: Την αξιοποίηση του μαζικού θυμού. Μιας συλλογικής ψυχικής κατάστασης, η επιδέξια διαχείριση της οποίας μπορεί να αποφέρει τεράστια οφέλη στις δυνάμεις του πολιτικού καιροσκοπισμού. Ως πρόσφατο παράδειγμα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την αξιοποίηση της αγανάκτησης των πολιτών για τις συνέπειες της πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης που περνά η χώρα. Η πολιτική κεφαλαιοποίηση του «κινήματος των Αγανακτισμένων» πιστοποιείται εύκολα, κατά την άποψή μου, από τη δραματική αλλαγή των κομματικών συσχετισμών στο Κοινοβούλιο…
Οι παραπάνω σκέψεις γεννήθηκαν στο μυαλό μου καθώς διάβαζα το κείμενο του γιατρού Αλέξη Πολίτη, «Να πας στην κόλαση, πατέρα του φοιτητή που πέθανε…». Εδώ ο πολιτικός καιροσκοπισμός αποκαλύπτει μια από τις πιο σύνθετες και σκοτεινές πλευρές του, αφού επιχειρεί να πυροδοτήσει κοινωνική αγανάκτηση αξιοποιώντας την ίδια την ανθρώπινη τραγωδία και παίζοντας εν ου παικτοίς με τη ζωή και το θάνατο!
Λόγος άκριτος κι εμπρηστικός απ’ άκρου εις άκρο το κείμενο του γιατρού, που τον χαρακτηρίζει η ολοφάνερη έλλειψη αισθήματος ευθύνης απέναντι στις εύθραυστες ισορροπίες μιας κοινωνίας που εδώ και καιρό θυμίζει πυριτιδαποθήκη! Δείγμα γραφής ενός επικίνδυνου «νεο-αυριανισμού», ή απλά μια κακή στιγμή ενός κατά τα άλλα αξιόλογου αρθρογράφου και εξαίρετου νέου επιστήμονα;
Θα ρισκάρω την εκτίμηση πως πρόκειται για τη δεύτερη εκδοχή! Απερίσκεπτο πολιτικό «φάουλ», λοιπόν, φίλε Αλέξη… Ή μάλλον, αχρείαστο πέναλτι!
* Ο Κώστας Παπαχρήστου είναι εκπαιδευτικός. Διδάσκει Φυσική σε μεγάλα «παιδιά» (αυτά που μπορούν να βλέπουν ταινίες με ένδειξη «XXX»).
Aixmi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου