Το φινάλε της έκτης συμφωνίας (ονομαζόμενης «Τραγικής») του Γκούσταβ Μάλερ αποτελεί ανατριχιαστική περίπτωση μουσικής προφητείας. Ο υποτιθέμενος ήρωας του έργου δέχεται τρία χτυπήματα από τη μοίρα, που συμβολίζονται μουσικά με τρεις, ισάριθμες «σφυριές» από τα κρουστά της ορχήστρας. Το τρίτο, μοιραίο χτύπημα τον αποτελειώνει...
Το περίεργο της υπόθεσης είναι πως η συμφωνία αυτή (μοναδική από τις συμφωνίες του συνθέτη που καταλήγει εμφατικά σε ελάσσονα τρόπο) γράφτηκε σε μια από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ζωής του Μάλερ και επέσυρε ακόμα και τη δυσφορία της συζύγου του! Δεν άργησε, όμως, να αποκαλυφθεί η τραγικά προφητική της διάσταση, αφού, μετά την ολοκλήρωση του έργου, τρεις προσωπικές κακοτυχίες ήρθαν να σημαδέψουν τη ζωή του ίδιου του μεγάλου μαέστρου: ο χαμός της μεγάλης κόρης του, η διάγνωση μιας σοβαρής καρδιακής νόσου, και η απομάκρυνσή του από τη θέση του αρχιμουσικού της όπερας της Βιέννης...
Ακούω συχνά αυτές τις μέρες την «έκτη», ίσως σαν ομοιοπαθητικό αντίδοτο στο αίσθημα εθνικής κατάθλιψης που μας διαβρώνει. Οι ορχηστρικές σφυριές που ηχούν ως κεραυνοί εν αιθρία στη γαλήνια μουσική, θυμίζουν κάποιες σοφές φωνές αλλοτινών καιρών –τότε τις λέγαμε, απαξιωτικά, «Κασσάνδρες»- που τάραζαν τη μακάρια αμεριμνησία μας με δυσοίωνες προβλέψεις για την εθνική οικονομία. Για να συναντήσουν τη δυσπιστία (αν όχι και καχυποψία) του συνόλου, σχεδόν, των τεχνητά ευημερούντων πολιτών της «οικονομικής υπερδύναμης των Βαλκανίων», που πίστευαν πως, βάσει κάποιου μεταφυσικού κληρονομικού δικαιώματος που απονέμει η Ιστορία, θα μπορούσαν να ζουν πολυτελώς στο διηνεκές, δανειζόμενοι ατέρμονα και καταναλώνοντας πάντα πολύ περισσότερα απ’ αυτά που ήταν σε θέση να παράγουν!
Οι σοφές αυτές φωνές δεν ήχησαν, φαίνεται, αρκετά δυνατά για να ανακόψουν τον αυτοκαταστροφικό κατήφορο του μεταπολιτευτικού νεοπλουτισμού μας... Δεν έβαλαν φρένο στις εγκληματικά ιδιοτελείς διεκδικήσεις των βολεμένων συνδικαλιστών των συντεχνιών του δημοσίου, που απειλούσαν να βυθίσουν τη χώρα στο σκοτάδι και καταδίκαζαν τους πολίτες σε απίστευτες ταλαιπωρίες κάθε φορά που ένιωθαν να θίγεται ένα πολλοστημόριο των ταξικών συμφερόντων τους... Δεν πτόησαν τον τυχοδιωκτικό καιροσκοπισμό των πολιτικών κομμάτων, που εξαγόραζαν με δημόσιο χρήμα τις συνειδήσεις των ψηφοφόρων και το δικαίωμα στην εξουσία...
Σαν τον ήρωα συμφωνίας του Μάλερ, καταδικασμένο σε άνιση μάχη με το πεπρωμένο, η Ελλάδα μετράει τώρα τις δικές της «σφυριές». Ας μην σπεύσουμε, όμως, ν’ αναζητήσουμε τους αυτουργούς αποκλειστικά και μόνο στον αδιαμφισβήτητο κυνισμό των αγορών και στη σκληρότητα –στα όρια του απάνθρωπου- των Ευρωπαίων εταίρων μας. Για ν’ αποκτήσουμε μια πλήρη, δίκαιη και ρεαλιστική εικόνα της πραγματικότητας, θα χρειαστεί ίσως, όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά, να βγάλουμε επιτέλους το κεφάλι απ’ την άμμο και να ρίξουμε μια γενναία ματιά στους καθρέφτες μας!
ΤΟ ΒΗΜΑ
Το περίεργο της υπόθεσης είναι πως η συμφωνία αυτή (μοναδική από τις συμφωνίες του συνθέτη που καταλήγει εμφατικά σε ελάσσονα τρόπο) γράφτηκε σε μια από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ζωής του Μάλερ και επέσυρε ακόμα και τη δυσφορία της συζύγου του! Δεν άργησε, όμως, να αποκαλυφθεί η τραγικά προφητική της διάσταση, αφού, μετά την ολοκλήρωση του έργου, τρεις προσωπικές κακοτυχίες ήρθαν να σημαδέψουν τη ζωή του ίδιου του μεγάλου μαέστρου: ο χαμός της μεγάλης κόρης του, η διάγνωση μιας σοβαρής καρδιακής νόσου, και η απομάκρυνσή του από τη θέση του αρχιμουσικού της όπερας της Βιέννης...
Ακούω συχνά αυτές τις μέρες την «έκτη», ίσως σαν ομοιοπαθητικό αντίδοτο στο αίσθημα εθνικής κατάθλιψης που μας διαβρώνει. Οι ορχηστρικές σφυριές που ηχούν ως κεραυνοί εν αιθρία στη γαλήνια μουσική, θυμίζουν κάποιες σοφές φωνές αλλοτινών καιρών –τότε τις λέγαμε, απαξιωτικά, «Κασσάνδρες»- που τάραζαν τη μακάρια αμεριμνησία μας με δυσοίωνες προβλέψεις για την εθνική οικονομία. Για να συναντήσουν τη δυσπιστία (αν όχι και καχυποψία) του συνόλου, σχεδόν, των τεχνητά ευημερούντων πολιτών της «οικονομικής υπερδύναμης των Βαλκανίων», που πίστευαν πως, βάσει κάποιου μεταφυσικού κληρονομικού δικαιώματος που απονέμει η Ιστορία, θα μπορούσαν να ζουν πολυτελώς στο διηνεκές, δανειζόμενοι ατέρμονα και καταναλώνοντας πάντα πολύ περισσότερα απ’ αυτά που ήταν σε θέση να παράγουν!
Οι σοφές αυτές φωνές δεν ήχησαν, φαίνεται, αρκετά δυνατά για να ανακόψουν τον αυτοκαταστροφικό κατήφορο του μεταπολιτευτικού νεοπλουτισμού μας... Δεν έβαλαν φρένο στις εγκληματικά ιδιοτελείς διεκδικήσεις των βολεμένων συνδικαλιστών των συντεχνιών του δημοσίου, που απειλούσαν να βυθίσουν τη χώρα στο σκοτάδι και καταδίκαζαν τους πολίτες σε απίστευτες ταλαιπωρίες κάθε φορά που ένιωθαν να θίγεται ένα πολλοστημόριο των ταξικών συμφερόντων τους... Δεν πτόησαν τον τυχοδιωκτικό καιροσκοπισμό των πολιτικών κομμάτων, που εξαγόραζαν με δημόσιο χρήμα τις συνειδήσεις των ψηφοφόρων και το δικαίωμα στην εξουσία...
Σαν τον ήρωα συμφωνίας του Μάλερ, καταδικασμένο σε άνιση μάχη με το πεπρωμένο, η Ελλάδα μετράει τώρα τις δικές της «σφυριές». Ας μην σπεύσουμε, όμως, ν’ αναζητήσουμε τους αυτουργούς αποκλειστικά και μόνο στον αδιαμφισβήτητο κυνισμό των αγορών και στη σκληρότητα –στα όρια του απάνθρωπου- των Ευρωπαίων εταίρων μας. Για ν’ αποκτήσουμε μια πλήρη, δίκαιη και ρεαλιστική εικόνα της πραγματικότητας, θα χρειαστεί ίσως, όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά, να βγάλουμε επιτέλους το κεφάλι απ’ την άμμο και να ρίξουμε μια γενναία ματιά στους καθρέφτες μας!
ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου