Τα χρόνια που έκανα μεταπτυχιακά στη Φυσική στην Αμερική, έπαιρνα παράλληλα και μαθήματα σύνθεσης στο μουσικό τμήμα του πανεπιστημίου. Ένας απ’ τους καθηγητές μου ήταν γνωστός Αμερικανός συνθέτης. Κάποια φορά τον ρώτησα με ποιους τρόπους θα μπορούσα να διασφαλίσω το copyright των έργων μου. Αφού μου εξήγησε, κατέληξε με μια ενδιαφέρουσα δευτερολογία: «Πάντως, Costas, προσωπικά ουδόλως με απασχολεί το θέμα: θα ήταν ιδιαίτερη τιμή για μένα αν κάποιος έμπαινε στον κόπο να με αντιγράψει!»
Βέβαια, δεν θα απαιτούσε κανείς μια ανάλογη υπερβατικότητα από μια κινηματογραφική εταιρεία ή μια εταιρεία παραγωγής μουσικών CD, που απασχολούν εκατοντάδες εργαζομένων προς τους οποίους οφείλουν να είναι οικονομικά συνεπείς. Ακόμα και οι αυτονόητοι νομικοί και ηθικοί κανόνες, όμως, δεν θα πρέπει, τελικά, να ξεπερνούν τα όρια που επιβάλλει η λογική του μέτρου...
Τον χορό της υπερβολής σέρνει στη χώρα μας η περιβόητη ΕΠΟΕ (Εταιρεία Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων). Με πρωτοφανή ζήλο που αγγίζει τα όρια του φονταμενταλισμού και παραπέμπει στα στερεότυπα της υστερίας, καταδιώκει με δονκιχωτικό πείσμα κάθε δημόσια παράθεση οπτικοακουστικού υλικού που αποτελεί έστω και ελάχιστο τμήμα «προστατευόμενου» έργου. Δεκάδες χρηστών του YouTube είδαν πρόσφατα τους λογαριασμούς τους να καταργούνται από το τυπολατρικό site επειδή είχαν κάποτε αναρτήσει (και το site πρόθυμα φιλοξενήσει!) ολιγόλεπτα αποσπάσματα από χιλιοπαιγμένες Ελληνικές ταινίες γραμμένες απευθείας απ’ την τηλεόραση! Αλλά και η πολιτική του ίδιου του YouTube ως προς τα πνευματικά δικαιώματα είναι, το λιγότερο, «αξιοπρόσεκτη»...
Θα αναφερθώ σε δύο προσωπικές εμπειρίες:
1. Επί τρία χρόνια περίπου υπήρχε αναρτημένο στο YouTube ένα μικρό απόσπασμα από τον περίφημο «Μαυρογιαλούρο» του Σακελλάριου. Το είχα φτιάξει από το αρχείο της ταινίας –ένα κακής ποιότητας video γραμμένο από την τηλεόραση- το οποίο βρήκα στο ίδιο το site της Google (στην οποία, ως γνωστόν, ανήκει το YouTube). Ξαφνικά, λαμβάνω ένα καθόλου ευγενικό σημείωμα-προειδοποίηση από το site, το οποίο με απειλεί με μελλοντική διαγραφή του λογαριασμού μου αν ξαναενοχληθούν από την ΕΠΟΕ! Το τραγελαφικό της υπόθεσης είναι πως το πρωτότυπο αρχείο ολόκληρης της ταινίας βρίσκεται ακόμα στο site της Google!
2. Στον ελεύθερο χρόνο μου φτιάχνω ερασιτεχνικά videos με δικές μου φωτογραφίες και προσθήκη μουσικής επένδυσης. Το site στο οποίο τα στέλνω είναι ιδιαίτερα σχολαστικό ως προς τα πνευματικά δικαιώματα, γι’ αυτό και η μουσική που επιλέγω είναι πάντα από παλιές ηχογραφήσεις που δεν προστατεύονται από copyright (διατίθενται ελεύθερα στο Internet). Κάποια φορά αποφάσισα, για λόγους ευρύτερης διακίνησης των έργων μου, να στείλω μερικά απ’ αυτά και στο YouTube. Τα δημοσίευσε ευχαρίστως, στέλνοντάς μου όμως, προς έκπληξή μου, μια «ήπια» προειδοποίηση πως «ενδέχεται» να υπάρχει θέμα πνευματικών δικαιωμάτων για τη μουσική. Λεπτομέρεια: Σύμφωνα με την πολιτική του YouTube, σε τέτοιες περιπτώσεις το site δικαιούται να προβάλλει διαφημίσεις στην ιστοσελίδα του video (με το σκεπτικό, όπως υποθέτω, να ικανοποιηθούν οικονομικά οι υποτιθέμενα «προσβαλλόμενοι» κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων, ή να καλυφθούν τα νομικά έξοδα του site σε περίπτωση πιθανών μελλοντικών μηνύσεων). Φυσικά, απέσυρα άμεσα όλα τα προσωπικά μου videos από το YouTube!
Χωρίς καμία αμφιβολία, η πατρότητα ενός πνευματικού έργου θα πρέπει πάντα να γίνεται σεβαστή και, σε κάθε περίπτωση, να προστατεύεται. Δεν είναι μόνο νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα, είναι και αδιαμφισβήτητη ηθική επιταγή σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία. Η υιοθέτηση νομικίστικων τακτικών υπερβάλλουσας τυπολατρίας, όμως, μπορεί να καταστήσει δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στο ηθικό και το γελοίο! Στο κάτω-κάτω, το πνευματικό έργο δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ψυχρά σαν να είναι κοινό εμπορικό προϊόν. Διαφορετικά, ας μετονομαστούν οι ποιητές σε «πωλητές στίχων» και οι εκδοτικοί οίκοι σε «μεταπράτες ποίησης»!
ΤΟ ΒΗΜΑ
Βέβαια, δεν θα απαιτούσε κανείς μια ανάλογη υπερβατικότητα από μια κινηματογραφική εταιρεία ή μια εταιρεία παραγωγής μουσικών CD, που απασχολούν εκατοντάδες εργαζομένων προς τους οποίους οφείλουν να είναι οικονομικά συνεπείς. Ακόμα και οι αυτονόητοι νομικοί και ηθικοί κανόνες, όμως, δεν θα πρέπει, τελικά, να ξεπερνούν τα όρια που επιβάλλει η λογική του μέτρου...
Τον χορό της υπερβολής σέρνει στη χώρα μας η περιβόητη ΕΠΟΕ (Εταιρεία Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων). Με πρωτοφανή ζήλο που αγγίζει τα όρια του φονταμενταλισμού και παραπέμπει στα στερεότυπα της υστερίας, καταδιώκει με δονκιχωτικό πείσμα κάθε δημόσια παράθεση οπτικοακουστικού υλικού που αποτελεί έστω και ελάχιστο τμήμα «προστατευόμενου» έργου. Δεκάδες χρηστών του YouTube είδαν πρόσφατα τους λογαριασμούς τους να καταργούνται από το τυπολατρικό site επειδή είχαν κάποτε αναρτήσει (και το site πρόθυμα φιλοξενήσει!) ολιγόλεπτα αποσπάσματα από χιλιοπαιγμένες Ελληνικές ταινίες γραμμένες απευθείας απ’ την τηλεόραση! Αλλά και η πολιτική του ίδιου του YouTube ως προς τα πνευματικά δικαιώματα είναι, το λιγότερο, «αξιοπρόσεκτη»...
Θα αναφερθώ σε δύο προσωπικές εμπειρίες:
1. Επί τρία χρόνια περίπου υπήρχε αναρτημένο στο YouTube ένα μικρό απόσπασμα από τον περίφημο «Μαυρογιαλούρο» του Σακελλάριου. Το είχα φτιάξει από το αρχείο της ταινίας –ένα κακής ποιότητας video γραμμένο από την τηλεόραση- το οποίο βρήκα στο ίδιο το site της Google (στην οποία, ως γνωστόν, ανήκει το YouTube). Ξαφνικά, λαμβάνω ένα καθόλου ευγενικό σημείωμα-προειδοποίηση από το site, το οποίο με απειλεί με μελλοντική διαγραφή του λογαριασμού μου αν ξαναενοχληθούν από την ΕΠΟΕ! Το τραγελαφικό της υπόθεσης είναι πως το πρωτότυπο αρχείο ολόκληρης της ταινίας βρίσκεται ακόμα στο site της Google!
2. Στον ελεύθερο χρόνο μου φτιάχνω ερασιτεχνικά videos με δικές μου φωτογραφίες και προσθήκη μουσικής επένδυσης. Το site στο οποίο τα στέλνω είναι ιδιαίτερα σχολαστικό ως προς τα πνευματικά δικαιώματα, γι’ αυτό και η μουσική που επιλέγω είναι πάντα από παλιές ηχογραφήσεις που δεν προστατεύονται από copyright (διατίθενται ελεύθερα στο Internet). Κάποια φορά αποφάσισα, για λόγους ευρύτερης διακίνησης των έργων μου, να στείλω μερικά απ’ αυτά και στο YouTube. Τα δημοσίευσε ευχαρίστως, στέλνοντάς μου όμως, προς έκπληξή μου, μια «ήπια» προειδοποίηση πως «ενδέχεται» να υπάρχει θέμα πνευματικών δικαιωμάτων για τη μουσική. Λεπτομέρεια: Σύμφωνα με την πολιτική του YouTube, σε τέτοιες περιπτώσεις το site δικαιούται να προβάλλει διαφημίσεις στην ιστοσελίδα του video (με το σκεπτικό, όπως υποθέτω, να ικανοποιηθούν οικονομικά οι υποτιθέμενα «προσβαλλόμενοι» κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων, ή να καλυφθούν τα νομικά έξοδα του site σε περίπτωση πιθανών μελλοντικών μηνύσεων). Φυσικά, απέσυρα άμεσα όλα τα προσωπικά μου videos από το YouTube!
Χωρίς καμία αμφιβολία, η πατρότητα ενός πνευματικού έργου θα πρέπει πάντα να γίνεται σεβαστή και, σε κάθε περίπτωση, να προστατεύεται. Δεν είναι μόνο νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα, είναι και αδιαμφισβήτητη ηθική επιταγή σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία. Η υιοθέτηση νομικίστικων τακτικών υπερβάλλουσας τυπολατρίας, όμως, μπορεί να καταστήσει δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στο ηθικό και το γελοίο! Στο κάτω-κάτω, το πνευματικό έργο δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ψυχρά σαν να είναι κοινό εμπορικό προϊόν. Διαφορετικά, ας μετονομαστούν οι ποιητές σε «πωλητές στίχων» και οι εκδοτικοί οίκοι σε «μεταπράτες ποίησης»!
ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου