Δύο άρθρα για τον δικομματισμό (και όχι μόνο...)

Ο τελευταίος βιασμός...

Την ιστορία μού τη διηγήθηκε ένας γέρος που συνάντησα κάποτε σε κάποια εκδρομή, σε ένα μέρος που δεν μπορώ να θυμηθώ...

Για χρόνια ολόκληρα, σε ένα μακρινό χωριό μιας άγνωστης χώρας, δύο κτήνη ασελγούσαν συνεχώς και αλληλοδιαδόχως πάνω σε μια πνευματικά ανάπηρη κοπέλα. Για να μην διαπληκτίζονται μεταξύ τους, και για να την ξεγελούν προσφέροντάς της μια επίφαση ελεύθερης επιλογής, είχαν συμφωνήσει να την ρωτούν κάθε τέσσερα χρόνια αν ήθελε ή όχι μια αλλαγή στο πρόσωπο του βιαστή της. Προσπαθώντας να την δελεάσουν, της έταζε ο καθένας τους μια πλούσια ζωή και αμέτρητα πανάκριβα δώρα. Όμως δεν πλήρωναν ποτέ το λογαριασμό από την τσέπη τους: έπαιρναν δάνεια από τους τοκογλύφους των γειτονικών χωριών, βάζοντας ενέχυρο την προίκα της!

Με τα χρόνια, όμως, η προίκα αποσώθηκε, και οι δύο αλήτες δεν μπορούσαν πια να προσφέρουν στην κοπέλα ούτε τα στοιχειώδη για την επιβίωσή της. Κι εκείνη, αποκαμωμένη από τη στέρηση, σχεδόν σκελετωμένη, δεν την ένοιαζε καν ποιος θα ‘ταν ο επόμενος: μόνο ένα πιάτο φαΐ και λίγο νερό, τίποτ’ άλλο...

Την ώρα που ψυχορραγούσε, μια αποκρουστική μάζα πια από πετσί και κόκαλα, πάνω απ’ το ξέπνοο σώμα της οι δύο επιβήτορες έδιναν την τελική τους μάχη. Ήθελε ο καθένας τους να ‘ναι αυτός που θα προλάβει να τη βιάσει για τελευταία φορά, να γευτεί την υπέρτατη ευχαρίστηση τη στιγμή που εκείνη θα ξεψυχούσε! Ήξεραν καλά πως άλλη φορά δεν θα υπάρξει...

«Και τώρα φίλε μου», κατέληξε ο γερο-φιλόσοφος, «στο αόρατο δικαστήριο της Ιστορίας σού ζητώ να γίνεις δικαστής. Και να δικάσεις αυτά τα δύο κτήνη για την πολύχρονη, αποκρουστική πράξη τους. Μα μην ξεχάσεις να δικάσεις μαζί και όλους τους ηθικούς αυτουργούς. Και είμαστε πολλοί, πάρα πολλοί! Τόσοι που το δικαστήριο θα ξεμείνει στο τέλος από εισαγγελείς κι ενόρκους. Και η δίκη, φοβάμαι, δεν θ’ αρχίσει ποτέ. Γιατί, ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΝΟΧΟΙ! Κάποιοι γιατί την ώρα του βιασμού χειροκροτούσαν με ενθουσιασμό και αυταρέσκεια. Και κάποιοι άλλοι γιατί άκουσαν τα χειροκροτήματα αλλά καμώθηκαν πως δεν άκουσαν τα ουρλιαχτά. Και δεν έτρεξαν ποτέ να βοηθήσουν!»

Θυμάμαι συχνά το γέρο τώρα τελευταία. Ιδιαίτερα τις στιγμές που πατώ με αίσθημα οργής το κουμπί που διακόπτει την παροχή της ηλεκτρικής ενέργειας στις φτηνές συσκευές που χρησιμοποιώ για να μαθαίνω αν είν’ ακόμα ζωντανή αυτή η χώρα. Μια χώρα που εκπνέει τη στιγμή που από πάνω της κάποιοι αντιμάχονται αλλήλους διεκδικώντας το προνόμιο στην απόλαυση του τελευταίου βιασμού της! Και τώρα που το καλοσκέφτομαι, φίλε αναγνώστη, ίσως και να ‘ναι περισσότεροι από δύο: Συντηρητικοί, «προοδευτικοί», νεο-φιλελεύθεροι, προστάτες των δίκιων «του λαού», συνδικαλιζόμενοι συντεχνίτες, κουκουλοφόροι δολοφόνοι... (Ξέχασα κανέναν;) Α ναι, κι εγώ ο ίδιος ακόμα, που θυμήθηκα ν’ «αγανακτήσω» τώρα που ήρθε και σ’ εμένα ο λογαριασμός! Έτσι, όλοι μαζί, όπως στη φαντασμαγορική γιορτή των λειψάνων με την οποία κλείνει την τρίωρη εποποιία του ο Κάμερον στον «Τιτανικό»!

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Μυξοπαρθένες και Βλαχοσυμπέθεροι!

Η πολιτική κατάσταση των τελευταίων ημερών με παραπέμπει έντονα στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, για να μην πω στον προπερασμένο ή και ακόμα παλιότερα! Τότε που τα ήθη αναδείκνυαν την υποκρισία ως μέγιστη κοινωνική αρετή...

Το σκηνικό: αρραβώνας στο χωριό. Ο Γιώργος του παπα-Αντρέα θα πάρει την Αστέρω, την κόρη του τεχνίτη που φτιάνει τα σαμάρια. Πονηρός ο Γιώργος –κατά πώς λέει και το παλιό τραγούδι- τάζει στη μνηστή του λαγούς με πετραχήλια προκειμένου να την πείσει να του δώσει μια «προκαταβολή» από τις πλούσιες χάρες της. Η μαμά της Αστέρως, όμως, την έχει δασκαλέψει καλά: «Κοίτα μην πεις του ‘ναι’ πριν του γάμου, γιατί θα σι νουμίζ’ για παστρικιά!» Και ο καημένος ο Γιώργος –που καίγεται για... ξέρετε τι!- κυνηγάει ολημερίς τη μυξοπαρθένα για να αποσπάσει την πολυπόθητη «συναίνεση», εκείνη όμως ολοένα εφευρίσκει και νέα προσχήματα για να αποφύγει τη «συνεργασία»!

Στο μεταξύ, σε ανώτερο επίπεδο οικογενειακής ιεραρχίας, οι μέλλοντες βλαχοσυμπέθεροι επιδίδονται παρασκηνιακά σε σκληρό πόκερ με έπαθλο την προίκα: ο μεν παπάς για να πάρει ο γιος του το περιζήτητο χωράφι δίπλα στο λιοτρίβι, ο δε σαμαρτζής για να πείσει τον παπά να δεχθεί αντ’ αυτού το περιβόλι πάνω απ’ το μύλο της Αλέξαινας (που ούτως ή άλλως το ‘χε για «σκότωμα» κοψοχρονιά)...

Κάνοντας τώρα χρονικό άλμα στους ατέλειωτους πολιτικούς «αρραβώνες» τού σήμερα (για να θυμηθούμε και τη φοβερή ταινία του Jean-Pierre Jeunet), απευθύνομαι στις καταστροφικές για τον τόπο φιγούρες του δικομματισμού, μέλη του θιάσου στο θέατρο σκιών του Ευγένιου Σπαθάρη (για να το πω κομψά), και τους λέω, με όσο αίσθημα απέχθειας και αγανάκτησης μου έχει απομείνει: Κύριοι, αυτό το πολιτικό σύστημα δεν το αξίζει η χώρα που ανακάλυψε το πολίτευμα του οποίου το πτώμα εσείς τώρα σκυλεύετε. Αν δεν μπορείτε να τα βρείτε μεταξύ σας, αδειάστε μας επιτέλους τη γωνιά που ανάξια κατέχετε! Πριν φύγετε, όμως, κάντε επιτέλους μια πατριωτική πράξη, τη μόνη που θα σώσει κάπως την υστεροφημία σας στις επόμενες γενιές: Αναζητήστε ανθρώπους άφθαρτους κι αμόλυντους από τις νοσηρές κομματικές σας εγωπάθειες και τους φτηνούς πολιτικάντικους καιροσκοπισμούς σας. Και δείξτε τους σε DVD διπλής επίστρωσης το χρονικό ολόκληρης της πολιτικής σας διαδρομής, για να γνωρίζουν τι ΔΕΝ θα πρέπει να κάνουν και ποια ιστορικά λάθη ΔΕΝ θα πρέπει να επαναλάβουν. Τέλος, παραδώστε τους τα πεπρωμένα της χώρας και άντε στο καλό!

Καιρός πια να κλειδώσουμε στα πιο σκοτεινά ντουλάπια της νεότερης ιστορίας μας τις μυξοπαρθένες, τα τσελιγκόπουλα και τα βλαχοσυμπεθεριά του χρεοκοπημένου Ελληνικού πολιτικού δικομματισμού, και να πετάξουμε στα βάθη της θάλασσας το κλειδί. Ας μας τους θυμίζουν μόνο οι παλιές ασπρόμαυρες βουκολικές ταινίες της Φίνος Φιλμ. Ξέρετε, εκείνες με τη Βουγιουκλάκη, τον Κακαβά και τη Γεωργία Βασιλειάδου!

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Πολιτικοί ή Τεχνοκράτες;

Πριν από αρκετό καιρό, στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ δημοσιεύθηκε ένα χρονογράφημα. Γραμμένο σε μάλλον χιουμοριστικό ύφος, αποτελούσε αναθεωρημένη και επικαιροποιημένη εκδοχή μιας παλιότερης ανάρτησης του Parsifal. Τη στιγμή που το υπέβαλα για δημοσίευση, ήμουν σίγουρος πως θα περάσει απαρατήρητο, αφού το θέμα ήταν εντελώς ανεπίκαιρο: αφορούσε τη χαμένη -με ευθύνη του δικομματισμού- ευκαιρία του περασμένου καλοκαιριού για σχηματισμό κυβέρνησης τεχνοκρατών ευρείας αποδοχής. Προέβαλλε, μάλιστα, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των τελευταίων σε σχέση με τους πολιτικούς. Έκανα λάθος εκτίμηση: το πολιτικό αισθητήριο των διορατικότερων εμού αναγνωστών του site διέκρινε στο άρθρο μια δυναμική την οποία αγνοούσε και ο ίδιος ο συγγραφέας του(!), πράγμα που αποδεικνύουν οι δεκάδες των σχολίων (τη στιγμή αυτή 65), πολλά εκ των οποίων θα μπορούσαν να θεωρηθούν αυτόνομα άρθρα μεγάλου πολιτικού βάθους (πολύ μεγαλύτερου σε σύγκριση με το σκόπιμα χαλαρό, ίσως ακόμα και επιφανειακό, κείμενο που είχα υποβάλει). Και να που σήμερα το θέμα είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ!

Αναδημοσιεύω το άρθρο για τους αναγνώστες του Parsifal. Τα σχόλια μπορείτε να τα διαβάσετε απευθείας στο site της εφημερίδας, πατώντας στο link του που θα βρείτε στο τέλος.

Ο Πολιτικός, ο Τεχνοκράτης κι ο... Μάρλον Μπράντο!

Στην πολιτική, όπως και στον έρωτα, το παιχνίδι παίζεται κατά κύριο λόγο στο πεδίο των εντυπώσεων. Αυτό εξηγεί γιατί η ιδιότητα του «χαρισματικού ηγέτη» αποδίδεται συνήθως σ’ αυτόν που έχει το ταλέντο να πείθει το λαό, παρά σ’ εκείνον που έχει πραγματικά τη γνώση και την ικανότητα να επιλύει τα προβλήματα της χώρας. (Στη μάλλον σπάνια περίπτωση όπου ουσία και εικόνα συνυπάρχουν αρμονικά σε έναν ηγέτη ή ένα σύστημα εξουσίας, μιλάμε πια για έναν λαό που τον ευλόγησαν οι μοίρες να γευτεί τη δημοκρατία στην καθαρότερη κι αξιοκρατικότερη εκδοχή της!)

Πολλή συζήτηση έγινε κάποια στιγμή στη χώρα μας για το ενδεχόμενο σχηματισμού διακομματικής κυβέρνησης τεχνοκρατών. Το αν η σκέψη αυτή δεν προχώρησε δεν οφείλεται, βέβαια, σε ένδεια ικανών επιστημόνων: κάθε άλλο μάλιστα! Έχει να κάνει με μια χρόνια διαστροφική τάση του εκλογικού σώματος (ή, αν προτιμάτε, του «λαού») να αξιολογεί τους ηγέτες του με βάση μάλλον την ρητορική τους δεινότητα και τις υποκριτικές τους ικανότητες, παρά τις ίδιες τους τις πολιτικές θέσεις (οι οποίες, ούτως ή άλλως, είναι συνήθως θολά διατυπωμένες προ της ανόδου στην εξουσία, έτσι ώστε να υπάρχει η ευχέρεια, αν καταστεί αναγκαίο, μιας μελλοντικής πολιτικής «κωλοτούμπας»). Οι επιστήμονες τεχνοκράτες, από την άλλη, δεν είναι σαλτιμπάγκοι: μελετούν ένα πρόβλημα και προχωρούν στην ενδεδειγμένη λύση αδιαφορώντας για τους κανόνες του image making. Το κακό είναι ότι, στην προκειμένη περίπτωση, το πολιτικό βάρος τυχόν αντιδημοφιλών τους αποφάσεων θα έπεφτε στις πλάτες ενός ad hoc πολιτικού συστήματος του οποίου η ενιαιότητα θα ήταν συγκυριακή και εύθραυστη. (Ποιος ξεχνάει το φιάσκο της Οικουμενικής Κυβέρνησης του 1989-90;)

Από τα παραπάνω καθίσταται φανερή μια βασική διαφορά ανάμεσα σε έναν πολιτικό και έναν τεχνοκράτη: Ο τεχνοκράτης ξέρει τη λύση του προβλήματος, αλλά όχι πάντα και τον τρόπο να την σερβίρει ώστε να γίνεται αποδεκτή απ’ το λαό. Αντίθετα, ο πολιτικός έχει την ικανότητα να σερβίρει τις «λύσεις» που θέλει ν’ ακούσει ο ψηφοφόρος, έστω κι αν γνωρίζει πως δεν είναι οι ενδεδειγμένες για το πρόβλημα και πως ίσως χρειαστεί αργότερα να τις αναθεωρήσει. Κι αυτό θα το κάνει όχι παραδεχόμενος λάθος εκτίμηση εκ μέρους του, αλλά ενοχοποιώντας τη ρευστότητα των καταστάσεων, ή θέτοντας σε έμμεση και διακριτική αμφισβήτηση την αντιληπτική ικανότητα των άλλων. Αυτό που έχει σημασία είναι η πάση θυσία διατήρηση μιας «ατσαλάκωτης» δημόσιας εικόνας του!

Αντίστοιχα, στον έρωτα το πρότυπο του «καλού εραστή» συχνά διαμορφώνεται με βάση τις προεπιλογές δημοφιλίας ενός παντοδύναμου «star system». Κι εδώ ο εντυπωσιασμός της οικουμενικά καθιερωμένης κι αποδεκτής εικόνας προεξάρχει της εξατομικευμένης, αντικειμενικής αξιολόγησης. Το απέδειξε περίτρανα το 1963 ο Ορέστης Λάσκος με την θρυλική ταινία του ΤΥΦΛΑ ΝΑ ‘ΧΕΙ Ο ΜΑΡΛΟΝ ΜΠΡΑΝΤΟ, στην οποία δίνει πραγματικά τα «ρέστα» του ο αξέχαστος Θανάσης Βέγγος. Μια ταινία που δεν βαριέται ποτέ κανείς να ξαναβλέπει, και που αποτελεί μια κατά βάθος μελαγχολική αλληγορία πάνω στην εύκολη δημιουργία και το ακόμα πιο εύκολο γκρέμισμα των ειδώλων... Και όχι μόνο των ερωτικών!

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Κανένας αθώος!

Η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να θέσει υπό την αίρεση του Ελληνικού λαού την εθνική δανειακή συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου (http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=322376) έχει προκαλέσει, όπως είναι φυσικό, μεγάλη αναστάτωση και πολλές συζητήσεις, εντός και εκτός συνόρων. Και επειδή πολλοί θα σπεύσουν να καταθέσουν μετά παρρησίας τις απόψεις τους υπέρ ή κατά της απόφασης αυτής, ας επιχειρήσουμε, με τρόπο κατά το δυνατόν επιγραμματικό, μια αποτίμηση των πολιτικών και κοινωνικών θέσεων ή δράσεων που οδήγησαν σε αυτή την εξέλιξη:

1. Κυβέρνηση: Στάθηκε ανίκανη να ανταποκριθεί με υπευθυνότητα και πυγμή στον ίδιο της τον θεσμικό ρόλο. Ανεπίτρεπτες καθυστερήσεις στην εφαρμογή αποφάσεων τις οποίες είχε διεθνώς προσυπογράψει (καθιστώντας έτσι τη χώρα αναξιόπιστη), συνεχείς παλινωδίες και ατέλειωτες αναθεωρήσεις στην υλοποίηση αναγκαίων μεταρρυθμίσεων (οι οποίες στην αρχική τους εκδοχή δεν ήταν κοινωνικά τόσο απάνθρωπες όσο αυτές που καλούνται σήμερα να αποδεχθούν οι πολίτες), πολιτικά κακόγουστες εσωτερικές κομματικές αντινομίες, αδυναμία αντιμετώπισης οργανωμένων συμφερόντων στο εσωτερικό... Τώρα, μεταθέτει το βάρος της ευθύνης της αποτυχίας της στις πλάτες των πολιτών!

2. Αξιωματική Αντιπολίτευση: Μικρόψυχη και κοντόφθαλμη (διαχρονική παθογένεια, δυστυχώς, του πολιτικού μας συστήματος, ανεξαρτήτως συγκυριακών κομματικών συσχετισμών). Δεν στήριξε ουσιαστικά (ει μη μόνον περιστασιακά και προσχηματικά) καμία διεθνή προσπάθεια της χώρας, φοβούμενη προφανώς ότι μία διεθνής επιτυχία της Ελλάδας θα πιστωνόταν προσωπικά στον βασικό πολιτικό της αντίπαλο. Λοιδορεί την κυβέρνηση για την επιλογή της να θέσει υπό αίρεση μια συμφωνία την οποία η ίδια (η αντιπολίτευση) είχε φωτογραφίσει ως περίπου εθνική μειοδοσία!

3. Κοινοβουλευτική Αριστερά: Ήταν εκείνη που διακήρυσσε σε όλους τους τόνους ότι οι αποφάσεις για κρίσιμα εθνικά ζητήματα ανήκουν στο λαό, όχι στην κυβέρνηση. Επομένως, δεν έχει κανένα λόγο να είναι δυσαρεστημένη με αυτή την εξέλιξη!

4. Συνδικάτα: Επί χρόνια γονατίζουν την εθνική οικονομία, ανθιστάμενα (ενίοτε με υπέρμετρη βιαιότητα) σε οποιαδήποτε απόπειρα εξορθολογισμού και εξυγίανσής της. Η αιχμή του δόρατος ενός μηχανισμού που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια τη χώρα εκτός Ευρώπης. Προφανώς θεωρούν ότι, με την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα διεκδικήσουν περισσότερα προνόμια για λογαριασμό των κοινωνικών ομάδων τις οποίες εκπροσωπούν!

5. Αγανακτισμένοι Πολίτες: Αφού η κατά τεκμήριο ανήμπορη κυβέρνηση τους πετάει το «μπαλάκι» της λήψης κρίσιμων εθνικών αποφάσεων, ιδού η ευκαιρία να «κυβερνήσουν»! Το ερώτημα είναι, ποιους θα βρουν να προπηλακίσουν, και εναντίον ποίων θα βιαιοπραγήσουν, την επόμενη μέρα...

6. Ευρωπαίοι Εταίροι: Θα πρέπει επιτέλους να διδαχθούν ότι, ακόμα και τον ηττημένο, τον αφήνεις να αποχωρήσει από το στάδιο με κάποιο αίσθημα αξιοπρέπειας, ιδιαίτερα μάλιστα αν πρόκειται για έναν ολόκληρο λαό! Οι πρόσφατες κυνικές δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών περί εκχώρησης «μέρους» της εθνικής κυριαρχίας της χώρας (http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=322136) με στόχο, υποτίθεται, την αποθάρρυνση άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που θα ήθελαν να διεκδικήσουν παρόμοια οικονομική στήριξη, αποτελούν μνημείο πολιτικού ερασιτεχνισμού, αν δεν φανερώνουν κάτι βαθύτερο και προμελετημένο...

Το συμπέρασμα είναι ότι, στην ιστορία του εν δυνάμει αυτοκαταστροφικού δημοψηφίσματος που ανακοινώθηκε, δεν υπάρχουν αθώοι και ένοχοι. Ή μάλλον, σωστότερα, δεν υπάρχουν αθώοι!

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ